Các chuyên gia cho rằng, việc cha mẹ thường xuyên cãi nhau ảnh hưởng đến tâm lý trẻ nhỏ rất nhiều đặc biệt là bé đang ở độ tuổi vị thành niên. Vì vậy, các bậc cha mẹ cần nhận thức rõ vai trò quan trọng của mình để tìm ra cách giải quyết ổn thỏa xung quanh, tránh để mâu thuẫn kéo dài khiến con cái phải chịu nhiều tổn thương về tinh thần.
Cha mẹ thường xuyên cãi nhau ảnh hưởng đến tâm lý trẻ nhỏ như thế nào
Cuộc sống vợ chồng dù có êm ấm, hạnh phúc đến đâu thì cũng sẽ có lúc vợ chồng xảy ra mâu thuẫn, bất hòa. Tuy nhiên, nếu những xung đột và tranh cãi không được giải quyết sớm và thường xuyên xảy ra, chúng sẽ thực sự trở thành một vấn đề lớn, đặc biệt là gây ra nhiều tổn thương cho tâm hồn của trẻ.
Vậy tại sao cha mẹ thường xuyên cãi vã lại ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ? Theo nhiều nghiên cứu, một em bé 6 tháng tuổi có thể bị ảnh hưởng tiêu cực về mặt tinh thần, tâm lý, tình cảm khi chứng kiến những cuộc tranh cãi gay gắt giữa cha mẹ.
Trong một vài nghiên cứu và khảo sát khác cũng cho rằng, không chỉ trẻ em, ngay cả thanh thiếu niên dưới 19 tuổi dù đã có đủ nhận thức và suy nghĩ của bản thân nhưng cũng sẽ chịu nhiều ảnh hưởng xấu khi cha mẹ thường xuyên bất hòa. Trẻ sẽ trở nên nhạy cảm hơn với các vấn đề hôn nhân và gia đình.
Điều này có thể chứng minh rằng, ở lứa tuổi nào, từ bé đến lớn, khi phải thường xuyên chứng kiến cảnh bố mẹ cãi vã, mâu thuẫn thì tâm lý cũng sẽ ít nhiều bị ảnh hưởng. Theo chia sẻ của các chuyên gia sức khỏe tâm thần, mâu thuẫn trong gia đình có thể gây ra nhiều tác động xấu đến trẻ nhỏ vì những lý do như:
Trẻ cảm thấy bất an và cô đơn
Nhiều em đã chia sẻ rằng các em cảm thấy cô đơn và vô cùng bất an trong chính ngôi nhà và mái ấm của mình. Khi con cái phải thường xuyên chứng kiến cảnh cha mẹ cãi vã, bất hòa sẽ sinh ra cảm giác bất an, con cái luôn phải đối mặt với những câu hỏi như “Khi nào thì cuộc chiến này kết thúc”, “Cha mẹ có ly hôn không? ”,“ Mình có bị bỏ rơi không? ”.
Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái bị rạn nứt
Những cuộc tranh cãi, chửi thề liên tục diễn ra khiến tâm trạng của các bậc phụ huynh luôn căng thẳng, mệt mỏi. Điều này khiến họ dần trở nên xa cách và không còn dành nhiều thời gian quan tâm, chăm sóc và yêu thương con cái, từ đó tình cảm giữa họ dần trở nên xa cách.
Trẻ sẽ dần chìm vào thế giới của riêng mình, không còn vui vẻ, hiếu động và muốn bày tỏ mong muốn của mình với những người xung quanh, đặc biệt là cha mẹ.
Không khí gia đình ngột ngạt
Chắc hẳn nếu một gia đình thường xuyên xảy ra tranh cãi, mâu thuẫn thì không khí sẽ trở nên tù túng, ngột ngạt và vô cùng căng thẳng. Khi trẻ sống trong môi trường này lâu dần sẽ ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất, thậm chí nó còn cản trở rất lớn đến sự phát triển tự nhiên của trẻ nhỏ.
Những hậu quả khôn lường khi cha mẹ cãi nhau trước mặt con cái
Tình trạng tâm lý của trẻ nhỏ sẽ bị ảnh hưởng nếu sống chung với một gia đình không hạnh phúc, cha mẹ thường xuyên cãi vã đã được nghiên cứu và chứng minh qua rất nhiều tài liệu chuyên ngành.
Các chuyên gia đã phát hiện ra rằng, ngay cả những em bé 6 tháng tuổi khi chứng kiến cảnh bố mẹ cãi vã cũng sẽ cảm thấy căng thẳng, nhịp tim tăng lên nhanh chóng.
Tùy từng độ tuổi khác nhau mà trẻ sẽ phải gánh những tác động tiêu cực riêng. Thông thường:
- Đối với trẻ sơ sinh sẽ khó ngủ, ảnh hưởng tiêu cực đến sự hình thành và phát triển trí não trong giai đoạn đầu của trẻ.
- Đối với các em học sinh tiểu học dễ u uất, chán nản, buồn phiền làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập, kết quả học tập giảm sút rõ rệt.
- Đối với trẻ lớn, tuổi dậy thì dễ gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần, tham gia vào các hành vi tự hại bản thân.
Nhiều bậc cha mẹ lo sợ nếu cha mẹ ly hôn sẽ ảnh hưởng đến tâm lý và tương lai của con cái nên luôn cố gắng níu kéo, giữ gìn mối quan hệ dù đã trở nên lạnh nhạt, xa cách. Tuy nhiên, một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng ly hôn không thực sự là nỗi ám ảnh chính của trẻ nhỏ.
Thực tế cho thấy, trước, sau hoặc trong quá trình ly hôn, cha mẹ thường hay tranh cãi, mâu thuẫn, bất hòa khiến con cái phải chịu nhiều tổn thương. Dưới đây là một số hậu quả, ảnh hưởng tâm lý mà trẻ phải gánh chịu khi cha mẹ thường xuyên tranh cãi với nhau.
Trẻ em bị suy giảm nhận thức
Nhận thức của trẻ sẽ dần suy giảm khi thường xuyên chứng kiến cảnh cha mẹ bất hòa, cãi vã, xích mích với nhau. Điều này cũng đã được chứng minh trong một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2013.
Kết quả được công bố trực tiếp trên Child Development cho thấy căng thẳng và lo lắng có liên quan đến xung đột gia đình. Nó sẽ khiến trẻ nhỏ giảm dần khả năng nhận thức, không có khả năng nhìn và đánh giá mọi thứ xung quanh.
Tùy thuộc vào độ tuổi, tính cách và kinh nghiệm sống của từng trẻ mà các tác động nhận thức sẽ được thể hiện khác nhau. Thông thường, khi sống trong một gia đình không hạnh phúc, cha mẹ hay mâu thuẫn với con cái sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc điều tiết và kiểm soát sự chú ý của trẻ, không thể cân bằng trạng thái tâm lý ở mức ổn định.
Từ đó, trẻ không còn khả năng giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, khó tiếp thu thông tin mới.
Trẻ trở nên hung dữ, nổi loạn
Trẻ sẽ tăng nguy cơ thù địch, chống đối, gây gổ nếu liên tục thấy bố mẹ cãi vã, thậm chí bạo lực. Khi cha mẹ thường xuyên mâu thuẫn, cãi vã nhau trước mặt con cái sẽ khiến trẻ cho rằng tranh cãi là cách tốt nhất để giải quyết mọi vấn đề.
Đó là lý do tại sao trẻ nhỏ sẽ có xu hướng muốn bắt chước cha mẹ và tự giải quyết các vấn đề cá nhân của mình bằng cách thường xuyên tranh cãi và đánh nhau. Những hành vi kích động, hung hăng và thù địch này có thể khiến trẻ gặp nhiều khó khăn trong việc kết nối với bạn bè, ảnh hưởng đến việc giao tiếp và học tập ở trường.
Nguy cơ trầm cảm cao
Những đứa trẻ có cha mẹ thường xuyên cãi vã, xung đột, bất đồng quan điểm sẽ có tâm lý buồn bã, u uất. Nhiều em không biết tâm sự, chia sẻ cùng ai dẫn đến tình trạng thu mình, sống khép kín, xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực.
Nếu không phát hiện sớm và áp dụng tốt các biện pháp can thiệp sẽ có nhiều nguy cơ mắc các bệnh rối loạn tâm thần nguy hiểm hơn, phổ biến nhất là trầm cảm.
Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Cambridge (Anh) đã tiến hành nghiên cứu trên 238 người từ 15 đến 18. Những người tham gia sẽ được yêu cầu làm một bài kiểm tra để đánh giá khả năng xử lý và xử lý thông tin cảm xúc.
Những người có kết quả xét nghiệm thấp sau khi làm bài kiểm tra này có nguy cơ mắc các triệu chứng trầm cảm cao gấp 4 lần so với người bình thường. Theo đó, các chuyên gia tiếp tục phỏng vấn họ và thừa nhận rằng những người này thường phải chứng kiến cảnh cha mẹ xung đột, tranh chấp, bất hòa trong thời gian dài trước khi họ 6 tuổi, ít nhất là 6 tháng.
Xu hướng lạm dụng nhiều chất kích thích
Như đã chia sẻ ở trên, việc cha mẹ thường xuyên cãi vã sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của trẻ nhỏ. Trẻ sẽ gặp căng thẳng, trầm cảm, u uất và dễ hình thành những hành vi, thói quen tiêu cực ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống.
Đặc biệt trẻ ở độ tuổi dậy thì rất nhạy cảm, trẻ sẽ không biết cách giải tỏa những cảm xúc tiêu cực nên dễ lạm dụng các chất kích thích độc hại.
Trong một số nghiên cứu, những đứa trẻ sống trong một gia đình thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, cha mẹ luôn mâu thuẫn, thậm chí đánh nhau sẽ làm tăng tỷ lệ uống rượu, hút thuốc, sử dụng ma túy.
Các chuyên gia lý giải, khi cha mẹ thường xuyên xích mích, họ sẽ không có nhiều thời gian quan tâm đến con cái, khiến trẻ thiếu vắng tình yêu thương, sự đồng hành, dễ sa vào các tệ nạn xã hội.
Có cái nhìn tiêu cực về cuộc sống
Các nhà tâm lý học nói rằng những suy nghĩ tiêu cực của trẻ về cuộc sống phần lớn bị ảnh hưởng bởi môi trường nuôi dưỡng và các hoạt động hàng ngày của chúng. Con cái sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn từ cha mẹ và những người thân trong gia đình.
Vì vậy, nếu thường xuyên nhìn thấy cảnh cha mẹ mâu thuẫn, bất hòa sẽ khiến con cái có cái nhìn tiêu cực về cuộc sống, đặc biệt là hôn nhân.
Hơn nữa, trong một số trường hợp, trẻ cũng có thể nhận thức và đánh giá một cách sai lầm về bản thân. Nhiều người con nghĩ rằng do mình không ngoan, không hoàn hảo, không tốt nên bố mẹ mâu thuẫn, không còn muốn chung sống với nhau.
Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí “Vị thành niên và vị thành niên” vào năm 2012, những đứa trẻ chứng kiến cảnh cha mẹ đánh nhau và tranh cãi liên tục có lòng tự trọng thấp. Trẻ dễ có suy nghĩ tiêu cực, bi quan về bản thân, lo sợ về khả năng của mình dẫn đến không dám làm hoặc thử bất cứ vấn đề gì trong cuộc sống, từ đó đánh mất nhiều cơ hội thành công.
Trẻ dễ bị stress
Khi trẻ cảm thấy không an toàn, luôn bất an trong chính ngôi nhà của mình, trẻ sẽ dễ cảm thấy căng thẳng và mệt mỏi. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ. Nhiều trẻ bị mất ngủ liên tục, rối loạn giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, hay gặp ác mộng, thức giấc nhiều lần trong đêm.
Nếu căng thẳng do mâu thuẫn gia đình không được giải quyết và khắc phục tốt sẽ khiến trẻ mất tập trung, không thể hoàn thành tốt công việc hàng ngày, đồng thời chất lượng học tập cũng giảm sút nghiêm trọng. Thậm chí có nhiều trường hợp trẻ bị rối loạn ăn uống, biếng ăn, sụt cân nhanh, tâm lý bất ổn.
Trẻ em gặp khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ
Nếu cha mẹ thường xuyên tranh cãi trước mặt con cái sẽ hình thành tâm lý phòng thủ ở trẻ. Khi lớn lên, trẻ sẽ cảnh giác và đề phòng với các mối quan hệ xung quanh, có xu hướng né tránh, ngại tiếp xúc và trò chuyện với người khác, nhất là khi xây dựng cuộc sống hôn nhân.
Trẻ sẽ có xu hướng muốn tự cô lập bản thân, thích ở một mình và xa bạn bè, thầy cô hoặc những người thân xung quanh. Trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc giao tiếp, xây dựng và duy trì các mối quan hệ lâu dài.
Hình thành các hành vi tiêu cực
Khi những cảm xúc và tâm lý tiêu cực bắt đầu xâm chiếm cơ thể, trẻ sẽ dễ dàng hình thành những hành vi nguy hiểm, xấu xa để phòng tránh. Vì vậy, khi gặp những tình huống mâu thuẫn, căng thẳng trong gia đình, dễ nảy sinh những thói quen xấu, không lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi.
Một số hành vi hoặc thói quen xấu mà trẻ có thể hình thành như ăn uống mất kiểm soát, chơi game online quá nhiều, bạo lực với thú cưng, thức khuya, sử dụng mạng xã hội quá mức,… khiến trẻ chán nản, dần mất hứng thú với các hoạt động diễn ra xung quanh, không chịu đi. đến trường, tức giận, cáu gắt vô cớ.
Trẻ trở nên tự ti, thu mình
Gia đình là yếu tố có thể ảnh hưởng và tác động nhiều nhất đến tâm lý của trẻ. Vì vậy, những đứa trẻ sống trong một gia đình không có tình yêu thương, cha mẹ thường xuyên cãi vã, bất hòa sẽ dần trở nên “nhỏ nhen”, những đứa trẻ sống cô lập, thu mình và tự ti.
Những đứa trẻ này sẽ không thể hiện quá nhiều cảm xúc ra bên ngoài. Trẻ cũng sẽ gặp khó khăn khi bày tỏ hoặc nói về gia đình của mình. Trẻ luôn trốn tránh xã hội, coi mình không xứng đáng, cho rằng mình không được may mắn như bạn bè cùng trang lứa.
Trẻ em gặp nhiều vấn đề về thể chất
Thực tế, việc bố mẹ thường xuyên cãi vã, cãi vã không ảnh hưởng trực tiếp đến thể chất của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, khi trẻ thường xuyên căng thẳng, mệt mỏi, buồn chán, tâm lý bị tổn thương nặng nề, hệ miễn dịch sẽ dần suy yếu, gây ra hàng loạt vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe thể chất.
Nhiều trẻ liên tục cảm thấy đau đầu vì căng thẳng, lâu dần dẫn đến căng thẳng mãn tính. Hoặc cũng có một số trường hợp bị đau dạ dày, gặp các vấn đề về hệ tiêu hóa, béo phì, tim mạch,… Tình trạng này nếu không được khắc phục sớm sẽ cản trở sự phát triển của trẻ, gây ra nhiều hậu quả khó lường.
Một số lưu ý khi vợ chồng xảy ra mâu thuẫn
Những mâu thuẫn, bất đồng trong cuộc sống vợ chồng là vấn đề không thể tránh khỏi. Vì mỗi người sẽ có quan điểm và chính kiến của riêng mình. Tuy nhiên, nếu những tranh cãi, bất đồng liên tục kéo dài và diễn ra thường xuyên sẽ gây ra rất nhiều ảnh hưởng xấu, đặc biệt là tâm lý của trẻ nhỏ.
Cách tốt nhất để giúp trẻ giảm bớt tổn thương và xoa dịu tâm trạng hiệu quả là khắc phục những mâu thuẫn không đáng có trong gia đình, cha mẹ không nên cãi nhau trước mặt con cái. Để làm được điều này, cha mẹ cần lưu ý một số điều sau:
- Các tranh luận và bất đồng nên được giải quyết nhanh chóng trước khi chúng có nguy cơ biến thành các cuộc tranh cãi bạo lực.
- Khi có mâu thuẫn, cả vợ và chồng nên tránh la hét, to tiếng hoặc dùng những lời lẽ thô tục, đe dọa, khiêu khích. Bởi những hành động tiêu cực sẽ khiến tâm lý của trẻ bị ảnh hưởng rất nhiều, những cơn thịnh nộ mất kiểm soát sẽ trở thành nỗi ám ảnh khó chữa lành đối với trẻ.
- Luôn loại trừ trẻ khỏi những xung đột và tranh cãi của bạn với vợ / chồng. Việc bạn thường xuyên lấy con cái làm cái cớ sẽ dễ khiến con bị tổn thương, con sẽ có cảm giác tội lỗi và tủi thân, tự trách mình.
- Tránh tranh cãi hoặc cãi vã trước mặt con cái.
- Sau những mâu thuẫn, bất đồng, cha mẹ nên trò chuyện, chia sẻ và nói với con rằng chúng vẫn rất yêu thương và tôn trọng nhau. Hãy để trẻ cảm nhận được sự quan tâm của bạn, điều này cũng tránh để trẻ có những suy nghĩ tiêu cực hoặc tưởng tượng ra những tình huống xấu ảnh hưởng đến tâm trạng.
- Khi tranh luận trước mặt con cái, cha mẹ nên giữ thái độ bình tĩnh, giải quyết vấn đề với thái độ tôn trọng lẫn nhau, không nên kéo dài thời gian tranh luận.
- Cha mẹ nên rèn luyện cho mình cách tự kiềm chế cảm xúc, tiết chế cơn nóng giận của bản thân để tránh mất bình tĩnh trước mặt con cái. Nếu có những lời nói và hành vi không hay trước mặt trẻ trong lúc nóng giận, bạn cần nhanh chóng xin lỗi trẻ để dạy trẻ rằng giữ bình tĩnh là cách tốt để giải quyết mâu thuẫn.
Cha mẹ nên hiểu rằng, không đứa trẻ nào muốn chứng kiến sự bất hòa của những người mình yêu thương, đặc biệt là cha mẹ mình. Nhất là khi xảy ra mâu thuẫn do bất đồng quan điểm nuôi dạy con cái, khiến trẻ mặc cảm và luôn tự trách bản thân.
Vì vậy, cách tốt nhất để không làm tổn thương tâm lý trẻ nhỏ là hạn chế tối đa việc to tiếng, cãi vã trước mặt trẻ. Nếu vô tình nảy sinh mâu thuẫn, cha mẹ cũng cần kiềm chế bản thân, tránh để trẻ gặp cảnh dở khóc dở cười.
Trong cuộc sống vợ chồng không thể tránh khỏi những lúc cãi vã, bất đồng quan điểm. Tuy nhiên, cha mẹ nên nhớ nếu thường xuyên cãi vã trước mặt con cái sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của trẻ.
Hy vọng qua bài viết này, các bậc cha mẹ sẽ biết cách điều chỉnh và kiểm soát hành vi của mình khi nóng giận để không ảnh hưởng đến sự phát triển của con trẻ.
