Sự khác biệt giữa các thế hệ là lý do cốt lõi dẫn đến khoảng cách giữa cha mẹ và con cái. Do có những cách nghĩ, cách nhìn khác nhau nên cha mẹ không hiểu được tâm lý của con cái, có những hành vi, lời nói làm tổn thương trẻ.
11 lý do tạo khoảng cách giữa cha mẹ và con cái
Khi trẻ còn nhỏ, chúng có mối liên hệ chặt chẽ với gia đình. Lúc này trẻ chưa hình thành suy nghĩ, quan niệm sống nên rất nghe lời bố mẹ. Không giống như khi còn nhỏ, trẻ ở độ tuổi dậy thì và vị thành niên bắt đầu hình thành những suy nghĩ cá nhân, vì vậy cha mẹ cũng cần khéo léo trong việc giáo dục trẻ.
Nếu vẫn duy trì cách giáo dục như trước đây sẽ tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và con cái.
Khoảng cách giữa cha mẹ và con cái bắt nguồn từ những lý do rất đơn giản. Tuy nhiên, nếu không sớm cải thiện, trẻ sẽ dần sống tách biệt và ít chia sẻ với gia đình. Tình trạng này ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý và đời sống tinh thần của trẻ – nhất là khi trẻ có ít bạn bè và gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống.
Một thực trạng đáng buồn là ngày nay cha mẹ và con cái thiếu sự quan tâm, chia sẻ lẫn nhau. Cha mẹ quá bận rộn mà quên mất việc chia sẻ, lắng nghe và giải đáp những vướng mắc của con cái trong cuộc sống.
Dần dần, trẻ phát triển tư duy không cần cha mẹ và tránh những câu hỏi quan tâm từ những người thân trong gia đình.
Nhiều bậc cha mẹ cho rằng, nguyên nhân khiến con cái có khoảng cách với cha mẹ là do chúng ngỗ ngược, hư hỏng do chơi với bạn xấu. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do lỗi của các bậc phụ huynh. Dưới đây là 11 lý do tạo nên khoảng cách giữa cha mẹ và con cái:
Không dành nhiều thời gian cho con
Ngày nay, cuộc sống bận rộn đã chiếm gần hết thời gian trong ngày. Vì quá bận rộn với công việc nên các bậc phụ huynh không có nhiều thời gian để chia sẻ, tâm sự cùng con cái. Hơn nữa, khi thấy bố mẹ quá bận rộn, trẻ cũng có xu hướng ít chia sẻ vì sợ gia đình phiền lòng về mình.
Theo thời gian, giữa cha mẹ và con cái sẽ có một khoảng cách lớn. Nhiều bậc cha mẹ quá bận rộn để lắng nghe những câu chuyện của con cái họ và thường bỏ qua chúng. Điều này khiến trẻ bị tổn thương và không cảm nhận được tình yêu thương của cha mẹ dành cho mình.
Trong giai đoạn dậy thì, tâm sinh lý của trẻ trải qua nhiều thay đổi. Vì vậy, trẻ rất dễ bị tổn thương nếu cha mẹ không thấu đáo trong cách cư xử. Vì vậy, dù bận rộn đến đâu, cha mẹ cũng cần dành chút thời gian để trò chuyện, lắng nghe và cho con những lời khuyên hữu ích.
Sự quan tâm đúng mực của cha mẹ chính là điểm tựa cho con khi gặp khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Quan điểm khác nhau về định hướng tương lai
Khi còn nhỏ, lời nói của cha mẹ rất có sức thuyết phục và đứa trẻ dễ dàng nghe theo sự sắp đặt của gia đình. Ngược lại, khi đã trưởng thành và có những suy nghĩ riêng, trẻ em luôn muốn tự mình quyết định và đưa ra những lựa chọn trong cuộc sống của chính mình.
Tuy nhiên, sự thay đổi của trẻ khiến cha mẹ cảm thấy khó chịu và bắt đầu trách móc và đổ lỗi tại vì con hư hỏng.
Ở tuổi vị thành niên, trẻ đã xác định được mình thích gì và muốn làm gì. Vì vậy, trẻ có thể muốn tham gia thêm các lớp năng khiếu để phát triển thế mạnh của mình.
Trong suy nghĩ của các bậc cha mẹ, con cái vẫn còn nhỏ và chưa ý thức được những quyết định của mình. Vì vậy, phản ứng chung của nhiều bậc cha mẹ là ngăn cấm và ép con học theo những gì chúng muốn.
Sự khác biệt trong định hướng tương lai sẽ ngày càng sâu sắc nếu cha mẹ không biết cách giải quyết mâu thuẫn. Thậm chí, nhiều phụ huynh còn dọa sẽ không chu cấp tiền bạc và các nhu yếu phẩm khác nếu con cái không làm theo kế hoạch của bố mẹ.
Luôn thể hiện quyền uy với con
Khi còn trẻ, cha mẹ thường dùng quyền uy để răn đe và dạy dỗ trẻ. Lúc này, sự hiểu biết về thế giới của trẻ còn khá hạn chế nên trẻ sẽ mặc cảm và ngoan ngoãn vâng lời cha mẹ.
Tuy nhiên, khi đến tuổi dậy thì, con bạn muốn được đối xử như một người lớn chứ không phải một đứa trẻ. Vì vậy, việc cha mẹ luôn tỏ ra uy quyền trong cách giáo dục sẽ khiến trẻ cảm thấy khó chịu, ngột ngạt và dần xa cách gia đình. Thậm chí, cách giáo dục này còn khiến trẻ hình thành tâm lý thù địch, chống đối cha mẹ.
Xâm phạm quá mức vào cuộc sống của con
Trong mắt các bậc cha mẹ, con cái luôn còn nhỏ và chưa thể làm chủ được bản thân trong cuộc sống. Thay vì thừa nhận những suy nghĩ và quan điểm riêng của con cái, họ thường có xu hướng ngăn cấm và đe dọa với mong muốn con cái tránh xa những thói hư tật xấu.
Không giống như khi còn nhỏ, thanh thiếu niên bắt đầu có cảm giác riêng tư và yêu cầu được tôn trọng khi trưởng thành. Tuy nhiên, vì sợ con hư, nhiều bậc cha mẹ đã đọc nhật ký, tin nhắn, trang cá nhân của con mình…
Nếu trẻ phát hiện ra điều này, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái sẽ bắt đầu hình thành. Trẻ sẽ nghĩ rằng bố mẹ không tôn trọng và yêu thương mình. Dần dần, trẻ sẽ ít nói và không muốn chia sẻ những vấn đề mình đang gặp phải.
Đổ lỗi và chỉ trích con trong mọi hoàn cảnh
Nhiều bậc cha mẹ có thói quen trách móc, chỉ trích con cái trong mọi tình huống dù là việc nhỏ hay việc lớn. Khi con cái gặp vấn đề, việc đầu tiên cha mẹ làm là trách con vì đã để xảy ra những chuyện như thế này, thế kia.
Nhiều vấn đề trong cuộc sống có thể không phải do lỗi của trẻ. Vì vậy, cha mẹ không ngừng trách móc, chỉ trích con cái trong mọi hoàn cảnh sẽ khiến con cái tổn thương và dần xa cách gia đình.
Luôn đề cập đến sự hy sinh dành cho con cái
Nhiều bậc cha mẹ thường kể về những hy sinh, vất vả mà họ phải trải qua trong quá trình nuôi dạy con cái. Tuy nhiên, điều này chỉ khiến mối quan hệ cha mẹ – con cái trở nên xấu đi theo thời gian. Vì con bạn có thể nghĩ rằng bạn đang phóng đại mọi thứ để ép chúng làm theo ý mình.
Trong trường hợp này, con cái sẽ trở nên xa cách và sống tách biệt với gia đình. Hơn nữa, thói quen than phiền của cha mẹ cũng khiến trẻ cảm thấy nặng nề, mệt mỏi. Việc thường xuyên đề cập đến công việc khó khăn và hy sinh khiến trẻ nảy sinh tâm lý coi thường cha mẹ và có xu hướng thiếu trách nhiệm với gia đình.
Cha mẹ không giữ lời hứa với con cái
Người lớn thường đưa ra những lời hứa với mong muốn tiếp thêm động lực để con cái cố gắng trong học tập. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ thất hứa vì quá bận rộn với công việc hoặc cho rằng con cái quên lời hứa. Nhưng trên thực tế, trẻ nhỏ ghi nhớ rất kỹ những lời nói, lời hứa của cha mẹ.
Nếu tình trạng này lặp lại thường xuyên, trẻ sẽ nảy sinh tâm lý xa cách, không muốn chia sẻ với bố mẹ. Vì trẻ sẽ nghĩ rằng bố mẹ sẽ tiếp tục thất hứa và không thực hiện. Ngoài ra, cách nuôi dạy con cái này còn khiến trẻ hình thành thói quen xấu là thất hứa và vô trách nhiệm với lời nói.
Không nghĩ về cảm xúc của con
Cha mẹ độc hại là những người luôn trách móc, chỉ trích con cái mà không nghĩ đến cảm xúc của chúng. Vì vậy, nhiều bậc cha mẹ có thể vô tình trở thành những bậc cha mẹ độc hại một cách vô tình. Khi cảm xúc tiêu cực chiếm ưu thế, cha mẹ có thể làm tổn thương con cái bằng những lời lẽ cực đoan.
Có thể trong mắt cha mẹ, những lời nói này là hoàn toàn bình thường, nhưng với sự nhạy cảm vốn có, trẻ có thể nghĩ rằng cha mẹ đang trách móc và thất vọng về mình. Những câu nói nặng lời sẽ khiến mối quan hệ giữa trẻ và gia đình bị sứt mẻ, lâu dần trẻ sẽ tạo ra khoảng cách với cha mẹ.
Sự thiên vị giữa những đứa trẻ
Với con cái, cha mẹ cần đối xử công bằng để tạo tính cách tốt và cảm thấy được tôn trọng trong chính gia đình mình. Ngược lại, sự thiên vị giữa con cái là nguyên nhân tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và các con.
Thái độ thiên vị của cha mẹ sẽ khiến trẻ cảm thấy bị áp bức, ngột ngạt trong chính gia đình của mình. Về lâu dài, trẻ sẽ chọn cách sống cô lập, ngại chia sẻ vì cho rằng mình bị coi thường. Hơn nữa, những đứa trẻ thiên vị cũng sẽ có xu hướng hách dịch và ích kỷ.
Vì vậy, cách điều trị của cha mẹ đối với trẻ cũng cần được điều chỉnh kịp thời để tránh ảnh hưởng lâu dài.
Luôn luôn cho mình là đúng
Trong mắt cha mẹ, con cái dù lớn lên vẫn là những đứa trẻ. Vì vậy, khi xảy ra mâu thuẫn, cha mẹ luôn cho rằng mình đúng và cho rằng con cái luôn sai. Tuy nhiên, phản ứng cứng nhắc và cố chấp của cha mẹ chính là nguyên nhân tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và con cái.
Những đứa trẻ sống với những bậc cha mẹ luôn cho rằng mình đúng sẽ phát triển tính cách giống như vậy và sẽ trở thành những bậc cha mẹ như vậy trong tương lai. Trong mắt trẻ thơ, hành động này của cha mẹ là một sự áp đặt và bất công.
Dù trẻ có giải thích thế nào thì cha mẹ cũng cho rằng trẻ sai và phải vâng lời. Theo thời gian, trẻ có thể không muốn chia sẻ hoặc giải thích bất cứ điều gì vì chúng nghĩ rằng những lời giải thích này không có tác dụng và cha mẹ sẽ tiếp tục đổ lỗi cho mình.
Luôn so sánh con với những người khác
Luôn so sánh con cái với người khác cũng là nguyên nhân tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và con cái. Cha mẹ nào cũng mong muốn con mình trở nên xuất sắc và đạt kết quả cao trong học tập. Tuy nhiên, đôi khi trẻ không có thế mạnh về các môn học và dù có cố gắng đến đâu cũng không thể đạt được kết quả như mong muốn.
So sánh con cái với người khác là thói quen của nhiều bậc cha mẹ. Nhiều phụ huynh cho rằng đây là cách động viên, giúp con học tốt hơn. Tuy nhiên, thói quen này lại vô tình khiến trẻ cảm thấy không được tôn trọng và tự cho mình là kẻ vô dụng, yếu đuối.
Thay vì so sánh con mình với người khác, cha mẹ nên thúc đẩy con học bằng những câu nói khích lệ và một vài câu chuyện truyền cảm hứng. Điều quan trọng nhất là để trẻ hiểu rằng ý nghĩa thực sự của việc học là rèn luyện tính cách, nâng cao giá trị bản thân để phục vụ cho cuộc sống tương lai của chính mình.
Trên đây là 11 nguyên nhân tạo nên khoảng cách giữa cha mẹ và con cái. Hi vọng qua những thông tin hữu ích này, các bậc phụ huynh sẽ hiểu rõ hơn về con mình và có cách ứng xử phù hợp. Khi nhận thấy con mình đang dần sống tách biệt với gia đình thì nên tìm những giải pháp kịp thời để xây dựng lại mối quan hệ thân thiết với con cái.
