Làm gì khi con có suy nghĩ tự sát là mối quan tâm của nhiều bậc cha mẹ. Thực tế, khi gặp phải tình huống này, nhiều người không giữ được bình tĩnh, thậm chí có lúc hoảng loạn. Thông tin trong bài viết sẽ giúp các bậc cha mẹ xử lý đúng cách khi nhận thấy con mình có ý định tự tử.
Nhận biết con bạn có ý định tự tử
Vài năm trở lại đây, tình trạng trẻ tự tử, tự tử đã không còn quá xa lạ. Trước áp lực của cuộc sống, nhiều em phải đối mặt với tình trạng trầm cảm, căng thẳng, lo âu và sang chấn tâm lý sâu sắc. Nếu không được chăm sóc sức khỏe tâm thần kịp thời, sự bi quan, bế tắc có thể khiến trẻ nảy sinh ý định tự tử.
Thực tế, các bậc phụ huynh chỉ chú ý đến sức khỏe thể chất và kết quả học tập mà chưa quan tâm nhiều đến đời sống tinh thần của con em mình. Vì vậy, khi thấy con mình có ý nghĩ và hành vi tự tử, nhiều bậc cha mẹ rơi vào trạng thái bàng hoàng, hoảng sợ mà không hiểu nguyên nhân vì sao.
Ý nghĩ tự tử có thể chỉ là tạm thời khi trẻ phải đối mặt với những cú sốc đầu đời như kết quả học tập không đạt yêu cầu, áp lực học tập, bị phản bội trong tình yêu, bị bỏ rơi, bị lạm dụng. thể chất, tình dục,… Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp nung nấu ý định này từ lâu do căng thẳng mãn tính, rối loạn lo âu và trầm cảm. Do không thể kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực và phải đối mặt với sự đau khổ, dằn vặt sâu sắc nên việc hình thành ý định tự tử là điều dễ hiểu.
Để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra, cha mẹ có thể phát hiện sớm ý định tự tử của con mình thông qua các triệu chứng như:
- Có những câu nói ẩn ý về cái chết trong vô thức
- Đứa trẻ trở nên lầm lì, hay thu mình trong phòng và suy nghĩ nhiều giờ liền. Khi cha mẹ gọi điện hoặc đặt câu hỏi, trẻ thường mất tập trung và chậm trả lời
- Thể hiện sự bi quan bằng lời nói và cách nhìn nhận vấn đề
- Cảm nhận được sự buồn chán và đau khổ trên khuôn mặt của đứa trẻ
- Có những biểu hiện bất thường như mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, bỏ bữa, dễ xung đột với mọi người xung quanh, sử dụng rượu bia, chất kích thích… Đối với trẻ lớn hơn, trẻ có thể có những hành vi buông thả. Đừng nghĩ đến những hậu quả như đua đòi, yêu đương mù quáng và quan hệ tình dục không an toàn.
Những biểu hiện này thường thấy ở những người bị trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu. Đây đều là những điều kiện có thể dẫn đến hành vi tự sát và tự làm hại bản thân. Nếu nhận thấy con mình có những biểu hiện bất thường trên, gia đình nên có biện pháp xử lý kịp thời, tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Làm gì khi con có suy nghĩ tự sát? Những điều cha mẹ nên biết
Những người có ý định tự tử thường không tìm kiếm sự giúp đỡ từ cha mẹ hoặc những người xung quanh. Tuy nhiên, gia đình cần có sự quan tâm, can thiệp kịp thời để con em mình vực dậy tinh thần, tìm lại niềm vui trong cuộc sống.
Ý định tự tử của trẻ em thường xuất phát từ chứng trầm cảm nặng và không thể thoát khỏi những bế tắc, đau khổ. Lúc này, trẻ tin rằng cái chết là cách duy nhất để giải tỏa mọi đau khổ và tìm thấy sự nhẹ nhàng trong tâm hồn.
Khi nhận thấy con mình có ý định tự tử, cha mẹ cần thực hiện ngay các biện pháp sau:
1. Cất, giấu những đồ vật có thể thực hiện hành vi tự sát
Ngay khi nhận thấy con mình có ý định tự tử, bạn nên cất giấu tất cả những đồ vật có thể gây tử vong như kéo, dao, vật sắc nhọn, súng, thuốc ngủ… vào cửa sổ và theo dõi sát sao hành vi của trẻ để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Trẻ có ý định tự tử thường ở trạng thái không ổn định nên đây là biện pháp được ưu tiên. Các mẹ có thể dọn dẹp phòng để tìm thuốc ngủ một cách kín đáo, tránh làm trẻ hoảng sợ dẫn đến các hành vi bốc đồng. Trong thời gian này, cha mẹ nên ở nhà theo dõi sát sao trẻ, tránh các hành vi tự tử, tự hại mình.
2. Chia sẻ và lắng nghe con cái của bạn
Sau khi giấu những vật dụng có thể gây tử vong, cha mẹ nên tìm cách nói chuyện với con. Khi nói chuyện cần chú ý lời nói để tránh làm trẻ tổn thương và khiến tâm trạng của trẻ thêm bất ổn. Thay vào đó, nên có những lời nói nhẹ nhàng để tạo dựng niềm tin, để trẻ có thể thoải mái bộc lộ mọi tâm tư và nói cho bố mẹ biết những vấn đề mà trẻ đang gặp phải.
Khi lắng nghe trẻ nói, cha mẹ cần tránh những câu nói mang tính phán xét, trách móc dù trẻ đang có những suy nghĩ sai lầm. Điều này sẽ khiến tổn thương tâm lý sâu sắc hơn và trẻ sẽ dần xa cách cha mẹ. Thay vì la mắng, cha mẹ nên đưa ra những lời khuyên nhẹ nhàng để con hiểu rằng vấn đề không quá nghiêm trọng và ai cũng có cơ hội làm lại lần thứ hai.
Nếu trẻ tỏ thái độ chán ghét vì cha mẹ quá chú trọng vào thành tích và hay so sánh con với người khác, cha mẹ nên thẳng thắn thừa nhận lỗi lầm của mình và thay đổi theo hướng tích cực hơn. Khi trẻ cảm nhận được sự đồng cảm và chia sẻ từ cha mẹ, trẻ sẽ cảm nhận được chỗ dựa tinh thần vững chắc và có thêm niềm tin vào cuộc sống.
3. Tìm ra nguyên nhân khiến trẻ bị trầm cảm, căng thẳng
Trẻ em trong giai đoạn dậy thì và thanh thiếu niên rất dễ bị trầm cảm, căng thẳng do tâm lý nhạy cảm và thiếu kinh nghiệm sống. Mọi vấn đề trong cuộc sống như áp lực học hành, mâu thuẫn với bạn bè và người yêu, bị phạt nặng từ trường học, mất người thân, bị xâm hại tình dục, … đều có thể khiến trẻ phải đối mặt với những sang chấn tâm lý.
Vì vậy, sau khi trấn an tinh thần của trẻ, nên tìm ra nguyên nhân sâu xa của tình trạng này. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn không đơn giản vì trẻ con thường cố tình trốn cha mẹ vì sợ bị đánh giá, mắng mỏ. Vì vậy, trước tiên, cha mẹ cần thiết lập mối quan hệ thân thiết, tin tưởng để trẻ có thể cởi mở và chia sẻ mọi vấn đề.
4. Đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý
Sau khi tâm lý của trẻ đã ổn định phần nào, mẹ nên lựa lời khuyên cho trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý. Thay vì nói rằng trẻ bị ốm, hãy dùng những từ ngữ nhẹ nhàng hơn như trẻ đang gặp vấn đề tâm lý khó giải quyết và có vấn đề khó giải quyết.
Để tạo niềm tin cho trẻ, cha mẹ cũng có thể chia sẻ với con về những khoảng thời gian gặp áp lực và những vấn đề tương tự. Điều này sẽ giúp họ hiểu rằng bi quan, tiêu cực và có ý định tự tử là hoàn toàn bình thường.
Khi đến gặp chuyên gia tâm lý, trẻ không tránh khỏi cảm giác lo lắng, sợ hãi. Vì vậy, cha mẹ có thể ở bên trẻ cả khi khám và điều trị. Nếu trẻ được chỉ định trị liệu tâm lý, gia đình cũng có thể tham gia trị liệu để hiểu rõ hơn về cảm xúc của trẻ và có những lời nói, hành vi phù hợp.
Đối với những trường hợp bị trầm cảm nặng, stress nặng dẫn đến ý định tự tử, việc điều trị có thể rất khó khăn do trẻ đã bị sang chấn tâm lý nặng nề. Vì vậy, gia đình cần ở bên cạnh động viên, giúp đỡ để trẻ tiếp tục cố gắng.
5. Hỗ trợ con bạn xây dựng lối sống lành mạnh
Tinh thần bất ổn ảnh hưởng rất lớn đến thể chất của trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần hỗ trợ con xây dựng lối sống lành mạnh để nâng cao sức khỏe, vực dậy tinh thần. Ngoài ra, lối sống khoa học còn giúp trẻ tránh xa việc sử dụng rượu bia, chất kích thích.
Cách xây dựng lối sống lành mạnh khi con bạn có ý định tự tử:
- Thời gian đầu, nên chế biến những thức ăn dễ nuốt, dễ tiêu cho trẻ. Vì lúc này trẻ thường có biểu hiện biếng ăn, biếng ăn. Khuyến khích trẻ ăn uống điều độ để nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Sau khi trẻ ổn định về mặt tâm lý, nên xây dựng cho trẻ một chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh để vực dậy tinh thần, cải thiện các vấn đề tâm lý mà trẻ đang gặp phải như trầm cảm, rối loạn lo âu….
- Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể thao. Nếu có thể, cả gia đình nên tập thể dục và vui chơi cùng nhau để tạo động lực cho bọn trẻ. Hoạt động thể chất không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe mà còn giúp trẻ giải tỏa áp lực trong học tập và lấy lại cân bằng.
- Cho trẻ ngủ đúng giờ, đủ giấc, tránh thức khuya và suy nghĩ nhiều. Trong thời gian này, cha mẹ nên ngủ cùng con để theo dõi sát sao trẻ và có biện pháp xử lý kịp thời nếu có vấn đề bất thường.
Sau khi tâm lý của trẻ đã ổn định, gia đình vẫn cần duy trì lối sống khoa học cho trẻ để các bệnh tâm lý không tái phát. Ngoài ra, lối sống lành mạnh còn giúp trẻ giữ thăng bằng và học cách quản lý căng thẳng trong cuộc sống.
6. Cho con bạn thấy những giá trị mà chúng sở hữu
Khi tuyệt vọng và bi quan, trẻ sẽ không tránh khỏi những suy nghĩ tiêu cực, thậm chí tự tử. Đặc điểm chung của những người có ý định tự tử là cảm thấy mình bất hạnh, vô giá trị và không có bất kỳ giá trị nào trong cuộc sống. Vì vậy, bên cạnh việc giúp trẻ tăng cường sức khỏe và chia sẻ, động viên, gia đình cần cho trẻ thấy được những giá trị mà trẻ đang sở hữu.
Đầu tiên, cần cảm nhận được tình yêu thương của gia đình và giúp trẻ hiểu rằng gia đình luôn bên cạnh, đồng hành và chia sẻ với trẻ những khó khăn trong cuộc sống. Bên cạnh đó, cần cho trẻ thấy rằng bên cạnh những người xấu, trẻ vẫn còn rất nhiều bạn bè, người thân quan tâm. Bạn không thể để một người làm tổn thương những người xung quanh bạn.
Trẻ em có ý định tự tử bị tổn thương tâm lý nặng nề. Vì vậy, gia đình cần nhẹ nhàng trong việc góp ý và hết sức lưu ý đến lời nói của trẻ. Bởi những lời nói không ác ý nhưng cũng khiến trẻ lo lắng, tổn thương.
Với sự hỗ trợ kịp thời của gia đình, trẻ có thể tìm lại được niềm vui trong cuộc sống và không còn nghĩ đến việc tự tử. Tuy nhiên, gia đình vẫn cần tiếp tục theo dõi, đồng hành cùng con để giúp con cân bằng cuộc sống.
