Rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ chiếm 40 – 80% các trường hợp, khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi và kích động hơn, ngày càng ít chơi với cha mẹ. Khắc phục tình trạng này cũng là yếu tố quan trọng giúp cải thiện mức độ tự kỷ ở trẻ hiệu quả nhất.
Biểu hiện rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ
Mất ngủ, giấc ngủ bị xáo trộn hoặc khó có được giấc ngủ ngon là những dấu hiệu thường gặp ở trẻ tự kỷ. Điều này nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ, ngày hôm sau trẻ khó dậy sớm theo yêu cầu của cha mẹ. Đồng thời, thiếu ngủ còn khiến trẻ thiếu năng lượng, hay cáu gắt và ngày càng có cảm giác xa cách cha mẹ, ít giao lưu với mọi người.
Vậy làm thế nào để xác định xem con bạn có đang bị rối loạn giấc ngủ hay không? Cha mẹ cần theo dõi chu kỳ giấc ngủ của trẻ sau một thời gian, nếu có biểu hiện bất thường thì có thể liên quan đến bệnh lý này. Đặc biệt
- Bé cảm thấy khó ngủ, trằn trọc trước khi ngủ, lo lắng tăng lên khi chuẩn bị đi ngủ.
- Thời gian ngủ ngắn, thường xuyên bị thức giấc giữa chừng và khó ngủ trở lại
- Thức dậy sớm do không ngủ lại được
- Luôn ở trạng thái lờ đờ vào ban ngày
- Khó chịu, tức giận do buồn ngủ
Tùy theo độ tuổi và giai đoạn mà thời lượng ngủ của bé là khác nhau. Tuy nhiên, trẻ nhỏ cần ngủ nhiều để đảm bảo năng lượng và sự phát triển trí não. Cụ thể, thời gian ngủ trung bình theo từng độ tuổi của trẻ như sau:
- Trẻ từ 1 đến 3 tuổi: cần đảm bảo ngủ đủ 12 đến 14 tiếng mỗi ngày.
- Trẻ em dưới 6 tuổi: ngủ 10 đến 12 giờ mỗi ngày.
- Trẻ em đến 12 tuổi: cần ngủ 10 đến 11 giờ mỗi ngày.
- Trẻ em đến 16 tuổi: ngủ trung bình 8,5 giờ / ngày.
Thời lượng ngủ có thể tăng giảm tùy trường hợp nhưng tốt nhất bạn nên đảm bảo số lượng này, nhất là việc ngủ nướng vào ban đêm là rất quan trọng. Nếu thời lượng ngủ trung bình quá ngắn, bé ngủ quá 11h đêm thì có thể liên quan đến chứng rối loạn giấc ngủ, cha mẹ cần nhanh chóng xác định phương pháp cải thiện phù hợp.
Nguyên nhân rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ
Một trong những hậu quả của rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ là khả năng nhận thức và học tập của trẻ ngày càng trở nên yếu kém. Trẻ có thể bộc lộ hành vi bốc đồng quá mức, hiếu động, có các vấn đề về hành vi nghiêm trọng và có nhiều nguy cơ bị trầm cảm. Vì vậy, cần biết chính xác nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp kiểm soát kịp thời.
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chứng rối loạn giấc ngủ của trẻ mà cha mẹ cần biết. Theo các bác sĩ, những nguyên nhân có thể dẫn đến rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ bao gồm
- Nhạy cảm mới với môi trường xung quanh: trẻ tự kỷ thường nhạy cảm hơn với ánh sáng, âm thanh hoặc một số ảnh hưởng xung quanh. Điều này chỉ gây ra một vài âm thanh nhỏ bình thường hoặc vô tình để ánh sáng chiếu vào phòng bé ngủ khiến bé bị tỉnh giấc giữa chừng và không thể ngủ lại được. Ngoài ra, trẻ cũng có xu hướng nhạy cảm hơn với đồ uống, ví dụ như dùng một lượng nhỏ trà, nước tăng lực hoặc cà phê cũng khiến trẻ không ngủ được.
- Khó khăn trong giao tiếp: trẻ tự kỷ thường không hiểu hết những gì cha mẹ muốn nói, và bị ảnh hưởng bởi hành động của những người xung quanh. Ví dụ, em bé không hiểu cụm từ “đã muộn và đi ngủ” nghĩa là gì, hoặc ngay cả khi hiểu hành động của mẹ, bé vẫn chưa ngủ với anh / chị / em của mình.
- Ảnh hưởng từ hormone melatonin: đây là hormone cần thiết để điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ bình thường và hormone này thường kết hợp với axit amin tryptophan. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ở trẻ tự kỷ, lượng axit amin tryptophan thường có xu hướng cao hơn hoặc thấp hơn bình thường, khiến hormone melatonin không được tiết ra đúng thời điểm.
- Rối loạn cảm xúc: Trẻ tự kỷ thường bị rối loạn lo âu, căng thẳng và lo lắng quá mức cũng có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ, khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ tự kỷ cũng có xu hướng bồn chồn hơn so với các bạn cùng lứa tuổi.
- Thiếu đồ vật thân thuộc: không có một bộ quần áo yêu thích, không có đồ chơi quen thuộc cũng khiến trẻ cảm thấy vô cùng khó chịu và khó ngủ.
- Do các bệnh lý liên quan: bệnh tự kỷ có thể đi kèm với các vấn đề sức khỏe khác như nhiễm trùng tai, hen suyễn hoặc động kinh, điều này cũng sẽ làm giảm chất lượng sức khỏe và giấc ngủ. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc trong điều trị hoặc kiểm soát các triệu chứng liên quan này cũng gây ra rối loạn giấc ngủ.
Việc hiểu rõ các tác nhân gây bệnh sẽ giúp việc kiểm soát đạt kết quả tốt hơn, ngăn ngừa các tác động xấu khác đến sức khỏe của trẻ.
Cách khắc phục chứng rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ
Tùy theo nguyên nhân mà các cách khắc phục tình trạng này khác nhau, có thể bạn chỉ cần điều chỉnh lại lối sống nhưng cũng có thể phải dùng đến thuốc hỗ trợ. Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài và không cải thiện, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt để có những phương pháp cải thiện kịp thời và an toàn nhất.
Lập thời gian biểu khoa học cho con
Trong cách chăm sóc và dạy trẻ tự kỷ tại nhà, việc lập thời gian biểu cho con là vô cùng cần thiết. Điều này sẽ tạo thói quen ăn uống, thức dậy, đi ngủ và làm việc đó một cách tốt hơn. Từ đó cải thiện dần tình trạng rối loạn giấc ngủ, khó ngủ.
Để đảm bảo con bạn có thể tuân thủ thời gian biểu, các thành viên trong gia đình cũng cần tham gia. Ví dụ, khi bảo bé đi ngủ, các thành viên cần giải thích cho bé hiểu đi ngủ là gì, đồng thời thực hiện thông qua các hành động như lên giường, đắp chăn và nhắm mắt. Điều này sẽ giúp bé nhìn, hiểu và làm theo.
Đối với những trẻ đã từng bị rối loạn giấc ngủ trước đó, việc hình thành thói quen này có thể khó khăn hơn, nhưng hãy cố gắng kiên trì để trẻ hiểu và có thể thực hành đúng cách. Ngoài ra, mẹ có thể đọc truyện trước khi đi ngủ để con tăng khả năng sáng tạo, thông minh, giúp con dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Kiểm soát không gian phòng ngủ
Đây cũng là yếu tố vô cùng quan trọng để bé có giấc ngủ ngon và chất lượng nhất, tránh bị đánh thức giữa chừng. Các mẹ cần để bé có một không gian phòng ngủ thoải mái, tránh tiếng ồn, ánh sáng hay mùi hương không cần thiết. Cụ thể cần chú ý các vấn đề sau:
- Tránh tạo ra tiếng ồn khi con bạn đang ngủ
- Điều chỉnh nhiệt độ ở mức phù hợp từ trước khi trẻ ngủ, tránh để trẻ ngủ qua điều chỉnh. Một số trẻ sơ sinh có thể nhạy cảm với âm thanh của quạt, vì vậy không nên cho trẻ sử dụng quạt.
- Không mở cửa bãi chứa để tránh tiếng ồn bên ngoài vọng vào
- Nên che rèm khi bé ngủ để ngăn ánh sáng bên ngoài lọt vào. Chọn ánh sáng dịu nhẹ phù hợp với bé, giúp bé không khó chịu
- Giữ phòng sạch sẽ, tránh để lại mùi thức ăn hoặc mùi hương mà bé nhạy cảm trong phòng. Tinh dầu phòng bệnh tuy rất thơm, có tác dụng an thần rất tốt nhưng một số trẻ có thể trở nên mẫn cảm với những mùi này. Kiểm tra phản ứng của trẻ trước khi chuẩn bị những đồ vật này.
- Đừng quên để những con thú nhồi bông hoặc những món đồ chơi yêu thích của bé bên cạnh để bé cảm thấy an toàn và vui vẻ
Giúp bé thư giãn trước khi đi ngủ
Để hạn chế căng thẳng lo âu ở trẻ tự kỷ, cha mẹ cũng có thể áp dụng những biện pháp đơn giản để giảm nhanh tình trạng căng thẳng, mệt mỏi. Khi đầu óc thoải mái, tâm trạng thoải mái sẽ giúp bé nhanh chóng đi vào giấc ngủ sâu hơn, tránh bị tỉnh giấc giữa chừng.
Cha mẹ có thể thực hiện các biện pháp đơn giản sau
- Tắm nước ấm cho bé buổi tối
- Mặc cho bé những bộ quần áo yêu thích
- Đọc truyện hoặc nói chuyện với con bạn
- Cho trẻ tránh xa các thiết bị kích thích trí óc như điện thoại, máy tính 1 giờ trước khi đi ngủ
- Cho bé nghe nhạc nhẹ nhàng
- Massage cho em bé
- Cùng con tập yoga trước khi đi ngủ cũng là một liệu pháp rất tốt giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học lành mạnh
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ rất quan trọng để trẻ phát triển toàn diện hơn về trí tuệ và nhận thức, đồng thời cũng liên quan trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Theo đó, mẹ nên tăng cường thực phẩm giàu vitamin B, vitamin E, canxi, melatonin vào buổi tối để giúp trẻ ngủ ngon hơn. Nhóm thực phẩm hàng đầu giàu chất này là ngũ cốc nguyên hạt, thịt, trứng, các loại hạt, cá ngừ, rau xanh đậm, v.v.
Chú ý tránh các loại nước ngọt, trà, nước tăng lực hoặc các loại đồ uống, thực phẩm có thể kích thích thần kinh vào buổi tối. Cũng lưu ý không cho bé bú quá no vào buổi tối vì nó có thể gây ra các vấn đề như trào ngược axit cũng có thể liên quan đến chứng mất ngủ.
Cho trẻ uống một cốc sữa ấm trước khi ngủ cũng là cách giúp trẻ thư giãn và dễ ngủ hơn. Nhưng bố mẹ chỉ nên cho bé uống một lượng nước vừa đủ, tránh uống quá nhiều nước vào buổi tối, đặc biệt là nước trái cây vì khiến bé đi tiểu nhiều gây thức giấc giữa chừng, khó ngủ lại.
Tập thể dục hàng ngày
Trẻ tự kỷ thường chỉ thích chơi một mình mà ít tham gia các phong trào, hoạt động xung quanh. Đây cũng có thể là nguyên nhân khiến con bạn mất ngủ, bồn chồn chân vào ban đêm. Vì vậy, cha mẹ có thể cải thiện tình trạng này thông qua việc luyện tập thể dục thể thao cùng con mỗi ngày.
Bài tập không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng, giảm lo âu, bổ não mà còn mang lại chất lượng giấc ngủ tuyệt vời. Cha mẹ có thể cùng con đi dạo, bơi lội hoặc đưa con đến các khu vui chơi dành cho trẻ em. Nếu có thể, mẹ hãy đưa con tham gia các hoạt động tập thể, có thêm bạn bè đồng trang lứa để giúp con dạn dĩ hơn, tăng tương tác xã hội cho trẻ tự kỷ.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng khuyến khích cha mẹ nên áp dụng liệu pháp ánh sáng (light-light therapy) với trẻ tự kỷ để điều chỉnh quá trình bài tiết melatonin trong cơ thể, tức là cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng nhiều hơn. hơn. Trong ánh nắng mặt trời có chứa lượng vitamin D3 cần thiết giúp chất lượng giấc ngủ và hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi nhiều hơn. Thời gian tắm nắng tốt nhất cho bé là từ 7-9h sáng, có thể thay đổi linh hoạt tùy theo mùa đông hay mùa hè.
Dùng thuốc cải thiện rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ khi thật cần thiết
Với tình trạng rối loạn giấc ngủ kéo dài của bé, cha mẹ có thể cân nhắc kê một số loại thuốc cần thiết. Hầu hết chúng được phân vào nhóm thuốc melatonin hoặc nhóm thuốc bổ sung vitamin cần thiết cho giấc ngủ. Việc sử dụng thuốc ngủ hầu hết rất hạn chế, chỉ dùng khi thực sự cần thiết. Cha mẹ cũng tuyệt đối không dùng cho trẻ trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
Việc sử dụng quá nhiều các loại thuốc này sẽ khiến trẻ cảm thấy đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi hơn vào ban ngày và có thể ảnh hưởng đến khả năng nhận thức. Vì vậy, hãy đảm bảo thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ để mang lại những điều tốt nhất cho sức khỏe của bé.
Rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể được cải thiện nếu cha mẹ phát hiện sớm. Cha mẹ nên trao đổi thêm với chuyên gia để có biện pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp cho con, hỗ trợ tốt nhất cho sự phát triển thể chất và tinh thần của con để con nhanh chóng hòa nhập cuộc sống. cộng đồng bình thường.
