Rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ và những điều cần biết

Rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng giao tiếp cho bé. Bên cạnh đó, nó còn cản trở quá trình học tập, ảnh hưởng đến việc đọc và viết, tiếp thu kiến ​​thức từ trường học và cuộc sống bình thường. Có thể nhận thấy những xáo trộn khi so sánh sự phát triển ngôn ngữ của trẻ cùng tuổi. Vậy Rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ là gì? Hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây nhé.

Tình trạng rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ

Các chuyên gia cho rằng, để trẻ có thể sử dụng lời nói một cách hiệu quả và tốt nhất, trước hết trẻ cần hiểu được lời nói. Theo thống kê, hiện nay, có khoảng 3 đến 5% trẻ bị rối loạn trong tiếp thu hoặc diễn đạt ngôn ngữ, có trường hợp mắc cả hai.

Thông thường, trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ ở độ tuổi lên 4. Rối loạn ngôn ngữ kéo dài và dai dẳng, chủ yếu, đó là rối loạn cấu trúc ngôn ngữ và rối loạn khả năng. giao tiếp, lắng nghe, nhưng sẽ không bị tổn thương đến các dây thần kinh chi phối lời nói.

Theo sự phát triển bình thường ở trẻ nhỏ, khoảng 2 đến 3 tháng bé sẽ bắt đầu phát âm họng, biết bập bẹ những từ như “ma ma”, “ba ba”,… khoảng 7 đến 9 tháng Trẻ trên 1 tuổi sẽ nói một vài từ đơn giản và bắt đầu nói những câu ngắn vào khoảng 2 tuổi. Đến 3 tuổi, trẻ sẽ nói được những câu dài. Tuy nhiên, trẻ bị rối loạn ngôn ngữ giao tiếp sẽ không phát triển tự nhiên như trẻ bình thường.

Có 2 dạng rối loạn ngôn ngữ ở trẻ em như:

• Rối loạn phát âm: Đây là tình trạng khiến trẻ khó nói những từ hoặc câu thông thường. Trẻ chậm nói, nói lắp, nói lắp, sử dụng ngữ pháp không đúng hoặc có cách nói khác thường,… tự ti và mất dần khả năng hòa nhập xã hội. Vì vậy, cha mẹ ngoài việc chỉnh sửa cách nói, cách phát âm của trẻ, cũng cần động viên, khuyến khích trẻ giao tiếp, tiếp xúc với mọi người.
• Rối loạn tiếp nhận ngôn ngữ: Trẻ mắc loại rối loạn này thường chậm hiểu những gì người khác nói. Trẻ sẽ thường tự nói chuyện với chính mình, bắt chước lời nói của người khác, nói một cách lộn xộn hoặc phát âm những từ vô nghĩa. Vấn đề này thường do rối loạn tâm lý hoặc khuyết tật phát triển. Cha mẹ cần chú ý phát hiện sớm và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời.

Nhìn chung, những biểu hiện của trẻ rối loạn ngôn ngữ thường không rõ ràng. Để phát hiện sớm, cha mẹ cần lưu ý những dấu hiệu như: trẻ không nghe người khác nói, kể cả khi người đó nói chuyện trực tiếp với trẻ, trẻ cũng không quan tâm khi nghe người khác đọc sách. và không thể hiểu các câu phức tạp.

Ngoài ra, trẻ sẽ không tuân theo những chỉ dẫn hay lời dạy của cha mẹ. Hầu hết khả năng nghe và nói của trẻ đều hạn chế hơn so với các bạn cùng lứa tuổi. Hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa thể tìm ra nguyên nhân chính gây ra chứng rối loạn này.

Tuy nhiên, một số yếu tố đã được giả định như di truyền, trình độ phát triển chung của trẻ trong cộng đồng, mức độ làm quen với ngôn ngữ của trẻ,… Thông thường là rối loạn tiếp thu ngôn ngữ. kèm theo các khuyết tật về phát triển, chẳng hạn như chứng tự kỷ. Chủ yếu do tổn thương ở não như khối u, chấn thương, một số bệnh lý liên quan.

Cách khắc phục chứng rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ

Rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ nếu không được phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp khắc phục hiệu quả, lâu dần sẽ khiến trẻ thu mình, tự ti và dần rút lui khỏi xã hội. Vì vậy, ngay khi nhận thấy những bất thường về giọng nói hoặc khả năng ngôn ngữ hạn chế ở trẻ, cha mẹ hãy áp dụng ngay những cách khắc phục sau:

Khắc phục chứng chậm nói ở trẻ

Thường được diễn đạt bằng lời

Phương pháp này đòi hỏi cha mẹ phải có sự kiên nhẫn và duy trì trong thời gian dài. Mỗi việc bạn đang làm, bạn cần mô tả và giải thích cho trẻ bằng những từ ngữ cụ thể. Điều này sẽ giúp trẻ dần mở rộng vốn từ vựng, đồng thời gắn kết hơn với các sự vật, đồ vật xung quanh.

Đọc sách cùng con bạn

Phương pháp này được nhiều chuyên gia khuyến khích áp dụng cho trẻ chậm nói. Đọc sách cho trẻ nghe, kể cho trẻ nghe những bài đồng dao, câu văn vui nhộn sẽ giúp trẻ tiếp thu dần và học từ mới, biết được những vần điệu thú vị. Từ đó, trẻ cũng sẽ hiểu hơn về lời nói và cách thể hiện của mọi người xung quanh. Cha mẹ nên duy trì thói quen đọc sách cho con hàng ngày, những lúc rảnh rỗi nên cùng con khám phá những câu chuyện vui nhộn, hấp dẫn.

Đi dạo với con bạn để học từ mới

Đi dạo, khám phá xung quanh nhà hoặc những địa điểm mới là phương tiện tốt nhất để trẻ học từ mới. Những chuyến thám hiểm này sẽ tạo cho trẻ cảm giác vừa quen vừa lạ, trẻ sẽ không quá sợ hãi mà có thể học được nhiều từ mới, biết cách gọi tên các sự vật, hiện tượng xung quanh. Cha mẹ cũng có thể để đứa trẻ quan sát cách những đứa trẻ khác chơi hoặc xem những con chim bay và mô tả cho trẻ mọi diễn biến.

Hát cho trẻ nghe

Hát cho trẻ nghe hoặc cho trẻ nghe những bài hát thiếu nhi cũng là cách giúp trẻ tiếp thu dần nhiều từ mới. Cha mẹ cũng có thể tập cho trẻ hát theo hoặc phát âm những từ đơn giản có trong lời bài hát. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên thường xuyên dạy trẻ cách phát âm chuẩn, hướng dẫn trẻ phân biệt và gọi tên các màu sắc, con vật, các khái niệm đơn giản. Mỗi ngày chỉ nên cho trẻ học một vài từ mới, đừng cố nhồi nhét quá nhiều khiến trẻ cảm thấy ngột ngạt.

Trải nghiệm với các hoạt động mới

Những trò chơi mới, những chuyến đi và những hoạt động mới đều sẽ trở thành những cơ hội thú vị để trẻ trải nghiệm. Khi nhìn thấy những điều mới lạ, cha mẹ cần giải thích và mô tả cụ thể cho con hiểu, đây cũng là cách nhanh nhất giúp con dần dần tiếp thu tốt hơn từ ngữ. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên tạo điều kiện để con nói những gì con cảm nhận được hoặc nhìn thấy, tập cách giao tiếp qua lại hàng ngày.

2. Khắc phục tật nói lắp ở trẻ

Nói lắp là một trong những chứng rối loạn ngôn ngữ, trong đó luồng ngôn ngữ bình thường bị gián đoạn và phá hủy bởi những âm thanh hoặc lời nói kéo dài hoặc lặp đi lặp lại. Thông thường sẽ rất khó để bắt đầu nói điều gì đó. Tuy nhiên, hầu hết trẻ em sẽ dần thoát khỏi tình trạng này khi chúng lớn hơn.

Để cải thiện tình trạng này, cha mẹ có thể áp dụng một số cách sau:

• Nói với con bạn một cách nhẹ nhàng, chậm rãi, từ tốn và rõ ràng.
• Các thành viên trong gia đình không nên tranh cãi nhau, không ngắt lời người khác, nhất là trẻ nhỏ.
• Giảm tốc độ của các cuộc trò chuyện trong gia đình.
• Khi nói chuyện với trẻ, nên giao tiếp bằng mắt trực tiếp với trẻ, điều này sẽ giúp trẻ dễ dàng hành động và bắt chước những gì bạn làm.
• Hãy kiên nhẫn và mỉm cười khi giao tiếp với trẻ, điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình trò chuyện.
• Thỉnh thoảng, bạn nên nói chuyện với con về tình trạng nói lắp của con và cùng nhau cố gắng sửa nó. Tuy nhiên, cha mẹ không nên thúc ép, ép buộc trẻ, tốt nhất hãy để trẻ thay đổi tự nhiên, giảm dần tình trạng nói lắp.

3. Hỗ trợ trẻ phát triển ngôn ngữ sớm

Để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ sớm, cha mẹ nên:

• Ngay từ khi bé chào đời, cha mẹ nên trò chuyện thật nhiều với bé. Các chuyên gia cho rằng trẻ sơ sinh vẫn có thể nghe được lời nói của người lớn.
• Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ nhỏ cũng bị ảnh hưởng bởi môi trường. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần lưu ý lựa chọn môi trường sống lành mạnh, tạo nhiều cơ hội cho trẻ giao tiếp hoặc tham gia các hoạt động cộng đồng.
• Cùng con chơi những trò chơi đơn giản, phù hợp với lứa tuổi.
• Khi trẻ phát ra âm thanh hoặc bắt đầu bập bẹ, cha mẹ nên đáp lại những từ đó.
• Khuyến khích trẻ nói chuyện hoặc giao lưu với các bạn khác, nhưng đừng cố ép trẻ nói chuyện.
• Lắng nghe trẻ nói, chú ý khi trẻ đang nói. Đừng ép trẻ phải trả lời câu hỏi của bạn ngay lập tức, hãy cho trẻ một khoảng thời gian cố định, bạn có thể đếm từ 1 đến 10 trước khi phá vỡ sự im lặng.
• Đọc sách hoặc kể chuyện cho trẻ em. Cha mẹ nên chọn những câu chuyện phù hợp với độ tuổi của trẻ, nếu trẻ không thích nghe lời thoại thì nên giải thích cặn kẽ từng hình ảnh cho trẻ.
• Mở rộng dần các câu của trẻ. Ví dụ: “máy bay”, bạn có thể thêm “máy bay trên bầu trời”.
• Hát cho bé nghe, bố mẹ nên hát trên nền nhạc để kích thích bé hơn. Những bài hát thiếu nhi có lời đơn giản sẽ giúp trẻ học từ mới và tăng cường trí nhớ.
• Nói chuyện với con càng nhiều càng tốt, bạn có thể nói với con về những công việc và hành động mà bạn đang thực hiện.
• Bạn có thể cho trẻ xem những bức tranh về gia đình và hướng dẫn trẻ cách đặt tên cho những người trong tranh.
• Hỏi con bạn nhiều câu hỏi và trả lời chúng. Đồng thời, người nhà nên trả lời mỗi khi trẻ nói, không nên im lặng sẽ khiến trẻ dần bị động.
• Khi bạn nói, bạn nên kèm theo cử chỉ và hành động.
• Đừng sửa lỗi ngữ pháp của con bạn. Tốt nhất, cha mẹ nên dùng những câu đúng ngữ pháp để con học theo.
• Hãy để trẻ chơi và giao lưu nhiều với những trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt hơn một chút.

Phòng ngừa rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ

Trong nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cách tốt nhất để phòng ngừa và hạn chế rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ là cha mẹ và các thành viên trong gia đình nên tránh cho trẻ từ 0 đến 3 tuổi. Tiếp xúc quá nhiều với điện thoại, tivi, máy chơi game,… Các chuyên gia cho rằng, 3 năm đầu đời là giai đoạn quan trọng nhất để trẻ bắt đầu xây dựng nền tảng về khả năng ngôn ngữ và lời nói. .

Ngược lại, để tăng khả năng giao tiếp trực tiếp của trẻ nhỏ, cha mẹ nên cho trẻ làm quen dần với những hành động, đồ vật, cử chỉ liên quan đến mong muốn, yêu cầu của trẻ. Trong giai đoạn này, cha mẹ hoặc những người trực tiếp giáo dục trẻ nên tham gia các trò chơi, bài học giúp trẻ dùng từ đúng, phát âm, nói đúng. Từ đó, trẻ cũng sẽ dạn dĩ hơn trong quá trình giao tiếp và biết cách sử dụng từ ngữ, cách diễn đạt phù hợp với những gì trẻ muốn.

Hơn nữa, cha mẹ và các thành viên trong gia đình nên khuyến khích trẻ nói, hát, kể chuyện nhiều hơn, tham gia các hoạt động mà trẻ thích, trò chuyện nhiều hơn với trẻ. Tuy nhiên, cha mẹ không nên cố ép con tiến bộ nhanh, cần kiên nhẫn vì khả năng ngôn ngữ của mỗi trẻ là khác nhau.

Bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu thêm về rối loạn ngôn ngữ giao tiếp ở trẻ và đưa ra một số biện pháp khắc phục và phòng tránh hiệu quả. Hi vọng qua những thông tin này, bạn đọc sẽ có thêm kiến ​​thức để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất. Nếu đã thực hiện các biện pháp điều chỉnh mà tình trạng rối loạn của trẻ không cải thiện thì cha mẹ nên đưa trẻ đi điều trị tại các trung tâm, cơ sở chuyên khoa.