Những tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường khiến trẻ luôn cảm thấy mất tự tin, cho rằng mình thật sự kém cỏi nên không dám thể hiện mình, luôn bị phụ thuộc và chịu sự sắp đặt của người khác. Cha mẹ cần thay đổi cách giáo dục, động viên và tin tưởng con cái hơn để vượt qua những ám ảnh tâm lý từ những lời nói, hành động không đúng mực của gia đình.
Tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường là gì
Bạn đã bao giờ hào hứng khoe với bố mẹ về điều gì đó nhưng lại nhận được sự thờ ơ, thiếu tin tưởng từ bố mẹ như “con cũng được 9 điểm”; “Em đoán bài dễ nên ai cũng có thể đạt 9, 10”.
Hoặc khi bạn muốn đề nghị giúp mẹ một việc gì đó, chẳng hạn như rửa bát, nhưng mẹ ngay lập tức từ chối vì cho rằng “con có làm gì cũng hỏng, mẹ không tin”. Những câu nói tưởng chừng như đơn giản nhưng lại khiến trái tim nhói đau.
Tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường là tình huống nhiều người gặp phải nhưng cha mẹ không biết rằng mình đang gây ra những vết sẹo tâm lý cho con mình.
Ngay cả khi con cái nói tại sao cha mẹ coi thường con cái, tại sao cha mẹ không tin, và con cái không thích bị nói như vậy, nhiều bậc cha mẹ thường gạt đi và cho rằng con mình thích làm quá lên, phải không? mẹ đã nói như vậy.
Có thể thấy rõ những tổn thương về thể xác, có thể dùng kem để làm mờ sẹo, nhưng tổn thương về tình cảm thì chỉ bản thân người đó mới có thể hiểu được.
Những ám ảnh từ những lời nói của những bậc cha mẹ luôn coi thường con cái, luôn đem những khuyết điểm của con mình ra bàn tán sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến tính cách, định hướng cũng như sự phát triển ở cả hiện tại và tương lai của trẻ.
Trở nên rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin
Cha mẹ là người mà trẻ tin tưởng nhất nhưng lại luôn coi thường và không coi trọng năng lực của trẻ, điều này sẽ khiến trẻ mất niềm tin vào chính mình. Một lần, hai lần và nhiều lần khác nhưng sự cố gắng của trẻ không được cha mẹ đánh giá cao, khiến trẻ thực sự cho rằng mình là kẻ bất tài, kém cỏi, kém cỏi.
Dần dần trẻ trở nên nhút nhát hơn, không dám thể hiện mình, không dám thử thách và chỉ biết núp vào một cái bóng an toàn. Ví dụ, khi ở trong lớp, trẻ thường không dám nói dù đã biết câu trả lời. Lớn lên đi làm vẫn chỉ hùa theo mọi người, không dám đưa ra ý kiến vì thiếu tự tin, luôn sợ mọi người đánh giá không cao.
Mỗi khi tôi muốn tìm kiếm hoặc thử thách bản thân để làm điều gì đó, những câu nói như “Tôi không thể làm được, tôi sẽ thất bại” cứ lởn vởn trong đầu tôi khiến tôi không dám trải nghiệm.
Khi lòng tự trọng của trẻ bị tổn thương sẽ khiến trẻ tự hạ thấp bản thân, luôn cho rằng mình kém cỏi và khiến trẻ không nhận ra giá trị của bản thân. Những đứa trẻ từng bị tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường, thậm chí có thể cảm thấy chán ghét bản thân.
Khiến tình cảm gia đình bị chia cắt
Cha mẹ thường xuyên làm tổn thương con cái với thái độ khinh thường, mỉa mai, đánh giá thấp bản thân cũng có thể được coi là một hình thức lạm dụng tình cảm.
Khi trẻ bị bố mẹ chỉ trích, xúc phạm quá nhiều lần, không nhận ra trẻ sẽ có xu hướng ít tương tác, nói chuyện với bố mẹ như trước. Đây cũng là một trong những nguyên nhân tạo nên khoảng cách giữa cha mẹ và con cái.
Thay vì nói lan man và kể chuyện nhiều như trước, giờ em ít nói chuyện với bố mẹ hơn, chỉ muốn trốn vào phòng nghịch điện thoại hoặc làm việc riêng. Những đứa trẻ đang đi học hoặc lập gia đình có xu hướng ít về nhà hơn vì sợ bố mẹ gây áp lực cho chúng.
Chẳng hạn, một số người dù có công việc ổn định như bố mẹ nhưng vẫn coi thường, cho rằng công việc lương thấp, con cái kém người này người kia.
Không chỉ vậy, một số phụ huynh còn có xu hướng đem những khuyết điểm của con mình ra để xấu hổ và biểu diễn nơi đông người. Sự bất hiếu của cha mẹ còn gây tác dụng ngược, con cái không còn kính trọng cha mẹ. Không chỉ cãi vã, một số còn có thái độ thù hận với cha mẹ, bỏ rơi họ khi ốm đau.
Những mâu thuẫn, xích mích giữa con cái và cha mẹ cứ âm ỉ khiến mọi người dần xa cách nhau, không còn hiểu nhau, không còn mang đúng nghĩa của một gia đình. Tuy nhiên, cha mẹ không thể hiểu rằng con mình đã bị tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường mà chỉ trách con bất tài, không biết giao tiếp, trò chuyện với cha mẹ.
Trở thành kẻ thất bại vì cha mẹ coi thường
Một trong những yếu tố quan trọng nhất để thành công trong cuộc sống là sự tự tin. Chỉ khi bạn tin vào chính mình, tin rằng bạn sẽ làm được thì bạn mới có thể thành công.
Tuy nhiên, những lời nói tiêu cực và tàn nhẫn của cha mẹ đã chôn vùi niềm tin của con cái vào một hố sâu không đáy, khiến chúng luôn nghĩ rằng mình thật kém cỏi, vô dụng, không ra gì.
Có những khi con cái đã cố gắng hết sức chỉ để một lần khiến cha mẹ cảm kích nhưng đều thất bại. Luôn có rất nhiều người để các bậc cha mẹ so sánh và đặt nặng con cái của mình.
Điều này khiến tôi không còn muốn cố gắng, bỏ cuộc và để mặc cho cuộc sống dù đang ở đâu. Đồng thời, con cái cũng bị ảnh hưởng bởi sự tiêu cực của cha mẹ, trở nên cục cằn, nóng nảy, luôn nói những điều tiêu cực nên khó thành công.
Tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý ở trẻ em
Một câu ngạn ngữ phương Tây có câu rằng “Lời nói đẹp đẽ ấm áp như mùa xuân; Lời nói xấu xa sắc như dao ”, một lời nói thôi cũng hoàn toàn có thể đẩy một người đến bờ vực tuyệt vọng. Hơn hết, những người đã gián tiếp đẩy tôi vào hố sâu đó chính là bố mẹ tôi, gia đình tôi, những người tôi yêu thương và tin tưởng nhất.
Những lúc buồn, cô đơn, con cái mong rằng khi chia sẻ, cha mẹ có thể nhận được những lời động viên, khích lệ, rằng cha mẹ hãy luôn tin tưởng rằng con cái sẽ làm được.
Nhưng đáp lại sự mong đợi của đứa trẻ là sự khinh thường của cha mẹ, nói rằng “con xứng đáng”, “nó không thực sự hữu ích”. Một người trong trạng thái tiêu cực nhận được những lời tiêu cực là họ đang đánh mất hy vọng cuối cùng.
Thực tế, ngày nay nhiều người mắc chứng trầm cảm gia đình. Tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường, sỉ nhục, mất lòng tin khiến trẻ cảm thấy cô đơn, vô vọng trong chính gia đình của mình.
Những cảm xúc tiêu cực không thể chia sẻ cùng ai vì luôn nghĩ mình kém cỏi, không dám mở lòng đã dần giết chết tâm hồn tôi, khiến tôi trở thành một con người chỉ biết “tồn tại” chứ không hề “sống”.
Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ vẫn cho rằng họ không làm gì cả, ngay cả khi họ đã trực tiếp nghe con mình kể lại. Họ chỉ nghĩ rằng do đứa trẻ quá nhạy cảm, suy nghĩ quá nhiều, làm quá mọi việc chứ không phải lỗi của họ. Nhiều em thậm chí đã tự tử vì cho rằng mình vô dụng, vô dụng, không đáng được sống.
Vượt qua tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường
Việc cha mẹ dùng những lời lẽ khó nghe và coi thường con cái có thể xuất hiện bởi vì những kỳ vọng mà cha mẹ đặt vào con cái của họ không ngừng thỏa mãn chúng. Mặt khác, một số phụ huynh lo lắng rằng khen con nhiều sẽ khiến con tự kiêu, ngạo mạn nên đã hạ thấp con cái.
Các bậc cha mẹ độc hại cũng thường dùng những lời lẽ cay độc để làm tổn thương lòng tự trọng của con mình.
Để vượt qua những tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường, rất cần sự thay đổi từ phía cha mẹ. Bởi vì chính cha mẹ đã tạo ra thuốc giải độc để đầu độc tâm hồn con cái họ, họ cũng phải là người “chế tạo” ra thuốc giải nhằm giải quyết vấn đề này.
Tuy nhiên, nếu chính cha mẹ là người độc hại, không dành hết tình yêu thương cho con cái thì có thể phải tìm cách tách đôi để lấy lại cân bằng tâm lý cho trẻ, tránh những hậu quả đáng tiếc. khác có thể xảy ra.
Nói chuyện thẳng thắn với cha mẹ
Nếu cha mẹ nói những điều tiêu cực như vậy chỉ để ngăn con cái trở nên kiêu ngạo hoặc vì họ muốn con mình trở nên tốt hơn hoặc tốt hơn, con cái nên nói chuyện thẳng thắn với cha mẹ.
Hãy nói rằng việc bố mẹ luôn không tin tưởng con, luôn so sánh con với người khác, luôn dùng những khuyết điểm của con để làm trò cười cho mọi người khiến con buồn rất nhiều. Thẳng thắn chia sẻ vấn đề là cách để cả hai hiểu nhau hơn và có thể đưa ra giải pháp hợp lý.
Đôi khi cách nói chuyện, dùng từ không đúng của cha mẹ nhưng bản chất bên trong lại vô cùng yêu thương và lo lắng cho con cái. Người lớn đôi khi cũng buông thả và nghĩ rằng con mình sẽ không để ý điều gì như vậy nên thường xuyên tái diễn.
Vì vậy bản thân em cần chủ động giải quyết thay vì cứ im lặng, tổn thương. Chắc chắn bố mẹ sẽ hiểu và chú ý hơn khi nói chuyện với con.
Tuy nhiên, với những ông bố bà mẹ độc hại, những chia sẻ của con cái chưa hẳn đã được nghe mà chỉ nghĩ rằng con mình thích làm quá, thậm chí còn chọc ghẹo mình nhiều hơn.
Hãy tìm một người bạn đồng hành
Nếu cha mẹ bạn đã không cho bạn tình yêu và hy vọng, thì hãy tìm cho mình một người bạn đồng hành, một người bạn có thể tin tưởng, một người cho bạn ánh sáng hạnh phúc.
Đó có thể là một người nào đó trong gia đình như ông bà nội; là giáo viên của bạn, người bạn tốt nhất của bạn hoặc một nửa còn lại của cuộc đời bạn. Đừng để những tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường đánh gục bạn và khiến bạn trở thành kẻ cô độc.
Khi thấy bố mẹ không thể thay đổi được thì bản thân cần tìm lối thoát, không thể đợi bố mẹ hiểu ra vấn đề. Chia sẻ cảm xúc với người mà bạn tin tưởng sẽ giúp bạn thoải mái hơn rất nhiều. Và chắc chắn những lời động viên, ấm áp của những người bạn đồng hành sẽ giúp bạn cảm thấy được an ủi và có động lực để cố gắng hơn.
Nghĩ về những điều tích cực hơn
Cách khiến bạn hạnh phúc là hãy luôn nhìn thấy mặt tích cực của mọi thứ, hay nói cách khác là hãy tự an ủi, yêu thương chính mình. Không ai có thể yêu bạn hơn chính bản thân bạn, vì vậy hãy cố gắng gạt những lời nói tiêu cực của bố mẹ sang một bên để đầu óc thanh thản.
Học cách suy nghĩ tích cực hơn cũng sẽ mang lại cho bạn rất nhiều lợi ích. Ví dụ, khi bố mẹ bạn luôn so sánh bạn với người khác, bạn có thể nghĩ rằng đó là vì bạn muốn cố gắng và nỗ lực hơn nữa.
Khi bị bố mẹ khinh thường vì những khuyết điểm của mình, thay vì ôm mối hận, hãy nghĩ rằng dù sao bố mẹ cũng đã nuôi nấng mình khôn lớn. Thay vì bỏ cuộc vì không nhận được sự tôn trọng của cha mẹ, hãy nghĩ rằng nỗ lực là vì lợi ích của bản thân chứ không phải vì lợi ích của cha mẹ.
Tất nhiên, suy nghĩ tích cực trong một môi trường đầy rẫy những tiêu cực không phải là một điều dễ dàng. Nếu gốc rễ của vấn đề là phụ huynh độc hại này, thì những suy nghĩ này chỉ là “đánh tráo khái niệm” để bạn cảm thấy tốt hơn.
Tuy nhiên, nếu bạn giữ những điều tiêu cực trong lòng, bạn sẽ chỉ làm tổn thương chính mình, vì vậy hãy tìm cách thoát khỏi nó.
Tâm lý trị liệu khi cần thiết
Những tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường có thể đi theo tâm trí của một người trong suốt quãng đời còn lại. Vì vậy, nếu có lúc bạn cảm thấy mệt mỏi, tuyệt vọng, hay nghĩ đến cái chết, sợ ánh sáng, luôn văng vẳng những lời nói của cha mẹ xung quanh thì bạn nên sớm điều trị tâm lý.
Đây có thể là dấu hiệu của rất nhiều vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu và cần được giải quyết càng sớm càng tốt để tránh gây ra những hậu quả xấu. Thông qua việc trò chuyện với các chuyên gia tâm lý, bạn sẽ dần giải quyết được những khúc mắc trong đầu, học được cách thư giãn tinh thần để hướng đến cuộc sống tích cực hơn.
Chuyên gia tâm lý đóng vai trò như một tia lửa giúp bạn tràn đầy năng lượng sống, không còn bị ám ảnh bởi những câu chuyện cũ. Lòng tự trọng và niềm tin của bạn cũng sẽ dần hồi phục để bạn có thể vươn tới một tương lai hạnh phúc hơn.
Bạn cũng có thể mời cha mẹ đi trị liệu với bạn để giúp họ hiểu rõ hơn. Các chuyên gia tâm lý cũng sẽ trao đổi với phụ huynh để họ hiểu rõ hơn về những tổn thương mà con em mình phải gánh chịu trong suốt thời gian qua do những lời nói của cha mẹ.
Qua đó, cha mẹ dần thay đổi, không còn dùng những lời nói, hành động không đúng mực như vậy khi nói chuyện với con cái. Những mâu thuẫn trong gia đình cũng dần được giải quyết để mọi người xích lại gần nhau hơn.
Những tổn thương tâm lý khi bị cha mẹ khinh thường cần sớm được loại bỏ để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xuất hiện. Cha mẹ cần thay đổi cách giáo dục con cái vì không phải đánh, mắng mới thành người. Nền giáo dục hiện đại, trò chuyện và kết bạn với trẻ cũng là điều mà các bậc cha mẹ cần học hỏi rất nhiều.
