Tổn thương tâm lý vì bị phân biệt đối xử sẽ gây tổn thương sâu sắc đặc biệt là những đối tượng đang trong độ tuổi vị thành niên. Nếu không biết cách khắc phục, bạn sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề như nhút nhát, thiếu tự tin và tăng nguy cơ rối loạn tâm thần. Cùng tìm hiểu phân biệt đối xử là gì, những tổn thương về tâm lý như thế nào và biện pháp vượt qua hiệu quả nhé.
Kỳ thị và phân biệt đối xử là gì
Kỳ thị và phân biệt đối xử là những hành vi nhằm phân biệt đối xử giữa hai hoặc nhiều nhóm người. Có nhiều yếu tố được sử dụng để tạo ra sự phân biệt đối xử bao gồm tuổi tác, chủng tộc, quốc tịch, tầng lớp xã hội, giới tính, cấp bậc công việc, tôn giáo, nguồn gốc,…Việc phân biệt đối xử tạo ra một tình huống bất công trong xã hội và kết quả là một người hoặc một nhóm người phải chịu sự bất công và áp bức.
Trên thực tế, sự phân biệt đối xử hiện hữu ngay cả trong trường học và gia đình. Một số những thầy cô luôn dành tình cảm, sự ưu ái đặc biệt cho những học sinh giỏi, tài năng và có những định kiến nhất định với những học sinh nghèo, hoàn cảnh gia đình phức tạp, thường xuyên vi phạm quy chế của nhà trường.
Trong gia đình, cha mẹ cũng có sự phân biệt đối xử giữa con cái. Ở nước ta, các gia đình thường ưu ái con trai vì quan niệm trọng nam khinh nữ. Ngoài ra, cha mẹ cũng thể hiện tình cảm nhiều hơn đối với em út trong gia đình hoặc người có thành tích học tập tốt, được thầy cô, nhà trường khen thưởng.
Dù xã hội đã phát triển hiện đại hơn nhưng sự bất công vẫn tồn tại trong nhiều mối quan hệ và tình huống. Kỳ thị, phân biệt đối xử giống như một liều thuốc độc đối với tâm hồn – nhất là đối với trẻ em và lứa tuổi thanh thiếu niên. Nhiều người phải đối mặt với tổn thương sâu sắc do bị chính gia đình mình phân biệt đối xử và lạnh nhạt.
Dấu hiệu khi tổn thương tâm lý vì bị phân biệt đối xử gây ra
Ngày nay, vấn đề kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn là một chủ đề nóng thường được nhắc đến. Không khó để bắt gặp trên TV những bản tin về các cuộc biểu tình, bạo loạn do người da đen, người châu Á bị phân biệt đối xử. Tuy nhiên, ít ai để ý đến sự phân biệt trong gia đình và nhà trường.
Dù trong hoàn cảnh nào, nạn nhân của kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn sẽ phải đối mặt với những tổn thương tâm lý sâu sắc. Mức độ tổn thương sẽ phụ thuộc vào các hành vi bị kỳ thị, thời gian bị kỳ thị và tính cách của mỗi người. Vì vậy, trẻ em và những người hay nhạy cảm thường dễ bị tổn thương hơn.
Một số những thiệt hại về tâm lý khi bị kỳ thị, phân biệt đối xử có thể kể đến như:
Tạo tâm lý lo lắng, ngại ngùng
Tâm lý đầu tiên khi bị đối xử bất công là lo lắng, ngại ngùng và buồn bã. Trong gia đình, những đứa trẻ bị cha mẹ ghẻ lạnh luôn cảm thấy nặng nề trong chính ngôi nhà của mình. Trẻ sẽ đặt ra hàng loạt câu hỏi tại sao chúng lại bị phân biệt đối xử và không nhận được tình yêu thương từ cha mẹ.
Nếu bị kỳ thị trong trường học, tâm lý của trẻ sẽ trở nên nhút nhát, tự ti. Những hành vi phân biệt đối xử “vô tình” khiến trẻ nghĩ rằng chúng thực sự kém cỏi, vô giá trị và yếu kém hơn những người khác. Trong trường hợp bị giáo viên phân biệt đối xử, trẻ sẽ phản ứng sợ đến trường hoặc cố tình có những hành vi thù địch với nhà trường.
Nói rộng hơn, những người da đen, da vàng, đồng tính bị kỳ thị cũng sẽ gặp phải những sang chấn tâm lý. Trước sự đối xử bất công, phản ứng của mỗi người đều khác nhau. Nhưng tâm lý chung là buồn phiền, lo lắng, một số người trở nên nhút nhát, thiếu tự tin vào bản thân.
Stress (căng thẳng)
Sự bất công và kỳ thị diễn ra lâu ngày sẽ dẫn đến căng thẳng. Nếu như trước đây, tiêu chí để phân biệt chỉ là giới tính và màu da thì nay, người ta còn phân biệt qua cấp bậc, ngôn ngữ, tôn giáo và bệnh tật. Những năm gần đây, không khó để chúng ta nhận ra những người mắc bệnh truyền nhiễm, bệnh xã hội cũng nhận phải không ít sự kỳ thị đến từ xã hội.
Tăng nguy cơ rối loạn tâm thần
Các hành vi phân biệt đối xử nghiêm trọng và đối xử không công bằng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý. Ngoài ra, tình trạng này kéo dài còn khiến căng thẳng tích tụ và hậu quả là đối mặt với các rối loạn tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn hoảng sợ, v.v.
Vượt qua tổn thương tâm lý vì bị phân biệt đối xử
Trong cuộc sống luôn tồn tại những bất công và phân biệt đối xử. Dù không muốn nhưng bạn vẫn có thể trở thành nạn nhân của vấn nạn này. Để vượt qua chấn thương tâm lý khi bị phân biệt đối xử, bạn có thể thử một số cách sau:
Thẳng thắn yêu cầu bên kia ngừng các hành vi phân biệt đối xử
Điều đầu tiên bạn cần làm là yêu cầu đối phương ngừng kỳ thị mình. Nên cho đối phương biết rằng mọi người phải được đối xử công bằng, không ai có quyền chà đạp, phân biệt đối xử với người khác. Nói chuyện với những người thiếu hiểu biết có thể không hiệu quả, nhưng ít nhất điều này cho thấy sự phản kháng của bạn.
Nếu bạn giữ im lặng, bên kia có thể gia tăng các hành vi phân biệt đối xử đối với bạn và những người xung quanh. Trong trường hợp bị bố mẹ phân biệt đối xử, bạn nên bình tĩnh và suy nghĩ kỹ trước khi nói chuyện với bố mẹ. Trước tiên, cần xác định rõ nguyên nhân khiến bố mẹ phân biệt đối xử giữa anh chị em với anh chị em, đồng thời cho họ biết đối xử công bằng để con cái được sống vui vẻ, hạnh phúc và bình yên. phát triển lành mạnh trong chính gia đình của họ.
Học cách yêu bản thân
Những hành vi kỳ thị từ mọi người vô tình khiến bạn thiếu tự tin, cho rằng mình thực sự kém cỏi và vô dụng hơn những người xung quanh. Vì vậy, hầu hết những người bị phân biệt đối xử đều có tâm lý tự ti, nhút nhát, thụ động trong cuộc sống.
Cách tốt nhất để vượt qua những tổn thương tâm lý khi bị kỳ thị và phân biệt đối xử là hãy yêu thương bản thân nhiều hơn. Những người kỳ thị bạn có hàng tá lý do để nghĩ rằng bạn kém cỏi và đáng bị đối xử bất công. Tuy nhiên, bạn cần biết rằng mỗi chúng ta phải được đối xử bình đẳng và điều này không phụ thuộc vào giới tính, tầng lớp xã hội hay màu da. Những người đang kỳ thị bạn có thể thiếu hiểu biết hoặc họ có thể có quan niệm sai lầm. Vì vậy, hãy bỏ qua những lời nói khó nghe và bỏ qua những hành vi phân biệt đối xử.
Để yêu thương bản thân, bạn cần ngừng so sánh mình với người khác và bỏ qua những bình luận, chỉ trích ác ý. Bạn nên tập trung vào việc học, sự nghiệp và cuộc sống của chính mình. Khi bạn bỏ qua những điều tiêu cực, bạn sẽ thấy cuộc sống nhẹ nhàng hơn và biết rằng bạn là điều quan trọng nhất.
Tránh xa các mối quan hệ độc hại
Trên thực tế, bạn có thể bị phân biệt đối xử trong vòng bạn bè của chính mình. Người ta thường ưu ái những người có gia cảnh tốt, ngoại hình ưa nhìn,… và coi thường những người không có gì nổi bật. Nếu bạn đang ở trong một mối quan hệ độc hại, hãy chủ động kết thúc nó.
Đối với gia đình, việc chấm dứt là gần như không thể. Cách duy nhất là trao đổi để cha mẹ thay đổi thái độ, hành vi đối với con cái. Trong trường hợp không hiệu quả, bạn buộc phải sống với sự phân biệt đối xử và lấy đó làm động lực để trở nên mạnh mẽ và bản lĩnh hơn.
Cuộc sống có thể không diễn ra theo cách chúng ta muốn. Vì vậy, hãy học cách mạnh mẽ để có thể đương đầu với mọi thứ. Thay vì quá bi quan, buồn phiền, bạn nên giữ một tinh thần lạc quan và nỗ lực để nhanh chóng tự lập, tách khỏi gia đình.
Tìm những người bạn thực sự
Bạn bè là một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Bạn không thể chọn gia đình của mình, nhưng bạn có thể chọn kết bạn thực sự. Bạn bè sẽ là chỗ dựa tinh thần cho bạn nếu bạn bị chính gia đình mình ghẻ lạnh, phân biệt đối xử.
Ngoài ra, sự đồng hành của bạn bè cũng sẽ giúp ích rất nhiều khi bạn phải đối mặt với những hành vi phân biệt đối xử ở cơ quan, trường học,… Vì là bạn bè cùng trang lứa nên họ sẽ hiểu tâm lý và biết bày tỏ sự cảm thông. Cha mẹ có thể là người dành nhiều tình cảm hơn nhưng do khoảng cách thế hệ nên gia đình có thể chưa hiểu hết tâm lý, suy nghĩ của bạn.
Nỗ lực hoàn thiện bản thân
Nâng cao năng lực cũng là một cách để bạn vượt qua những tổn thương tâm lý khi bị kỳ thị. Trên thực tế, ngoài màu da, quốc tịch và tầng lớp xã hội, nhiều người còn dựa vào năng lực cá nhân để xác định thái độ. Nỗ lực cải thiện bản thân sẽ giúp bạn nhận được sự công nhận của mọi người. Hơn nữa, khi đạt được thành công trong cuộc sống, bạn sẽ không còn quan tâm đến những người kỳ thị mình nữa.
Quan trọng nhất, nâng cao năng lực bản thân sẽ giúp bạn tự tin hơn trong cuộc sống, biết cách yêu thương bản thân và có thể tận hưởng cuộc sống một cách đúng đắn.
Tha thứ cho những người kỳ thị bạn
Để vượt qua chấn thương tâm lý sợ bị kỳ thị, bạn nên tha thứ và quên đi những người kỳ thị mình. Việc ôm mối hận không mang lại cho bạn sự thoải mái, ngược lại còn khiến bạn bỏ qua niềm vui và đánh mất ý nghĩa thực sự của cuộc sống.
Vì vậy, hãy quên đi những người kỳ thị bạn và dành thời gian cho những người thực sự yêu thương bạn. Cuộc sống luôn không công bằng và nếu bạn quá chú tâm vào những điều này, những cảm xúc tiêu cực sẽ lấn át khiến bạn không bao giờ cảm thấy thoải mái và hài lòng.
Tìm kiếm sự trợ giúp của chuyên gia
Nhiều người bị tổn thương tâm lý nghiêm trọng do bị kỳ thị và phân biệt đối xử. Do đó, nếu cần, bạn nên nhờ đến sự trợ giúp của những người có chuyên môn. Chuyên gia tâm lý sẽ giúp bạn chữa lành và học cách mạnh mẽ, dũng cảm để vượt qua sự kỳ thị. Ngoài ra, chuyên gia sẽ hướng dẫn bạn một số kỹ năng giúp bạn tránh xa những người tiêu cực và giảm thiểu phiền nhiễu trong cuộc sống.
Sang chấn tâm lý do kỳ thị và phân biệt đối xử có thể dẫn đến một số rối loạn tâm thần và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Vì vậy, bạn cần phải đủ bản lĩnh để rèn luyện tính quyết đoán và bản lĩnh. Vượt qua sự kỳ thị cũng sẽ giúp bạn học cách yêu bản thân và nỗ lực để khẳng định mình.
