Trẻ em bị bạo hành tinh thần có ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng, có xu hướng tiêu cực, dễ mất lòng tự trọng hoặc bạo lực với người khác như trước đây. Những tổn thương về tình cảm khó có thể xóa nhòa nếu gia đình không sớm có những chuyển biến tích cực hơn.
Thậm chí, một số em phải trị liệu tâm lý để thoát khỏi nỗi đau tinh thần và trở lại cuộc sống bình thường như những đứa trẻ khác. Cùng tìm hiểu thông tin chi tiết ở bài viết sau đây nhé.
Trẻ em bị bạo hành tinh thần ảnh hưởng đến tâm lý như thế nào
Việc cha mẹ bạo hành tinh thần con cái ngày nay không hiếm, ngược lại, có những dấu hiệu phổ biến. Không giống như lạm dụng thể xác, lạm dụng tinh thần chỉ được thực hiện thông qua lời nói, những lời xúc phạm và miệt thị lặp đi lặp lại sẽ tạo ra những suy nghĩ tiêu cực và độc hại trong đầu đứa trẻ.
Đồng thời, cha mẹ cũng có xu hướng sắp xếp, ép buộc con cái làm những việc theo ý mình, luôn cho rằng con mình bất tài, vô dụng, đổ hết mọi vấn đề cho con.
Ngoài ra, hành vi xâm hại tinh thần cũng có thể xảy ra giữa bạn bè và những người xung quanh thông qua cả lời nói và mạng xã hội. Đây cũng là vấn đề rất phổ biến khi mạng xã hội ngày càng phát triển, dẫn đến việc nhiều người trở nên “độc hại” và sẵn sàng gây gổ, giết người khác qua điện thoại.
Trẻ em có tâm lý lệch lạc
Tính cách của trẻ phụ thuộc rất nhiều vào môi trường sống của trẻ, trong đó gia đình và cha mẹ là nhân tố ảnh hưởng nhiều nhất. Việc lạm dụng tình cảm quá nhiều có thể khiến con bạn trở nên nhút nhát, sợ hãi trước mọi người hoặc trở nên bạo lực, luôn bắt nạt người khác.
Tâm lý trẻ trở nên lệch lạc, có những suy nghĩ trái với chuẩn mực đạo đức xã hội nhưng lại phục vụ mục đích như một chiếc áo giáp bảo vệ mình trước những điều tổn thương xung quanh. Ví dụ, trẻ có thể có suy nghĩ rằng mình cũng phải chửi bới và đánh đập người khác để họ tôn trọng mình.
Trẻ em sẽ có xu hướng bắt nạt những người yếu hơn để thỏa mãn cảm xúc và sự phẫn uất mà chúng phải chịu đựng ở nhà. Hàng ngày, cha mẹ coi thường, sỉ nhục, không ghi nhận công sức của bản thân, thậm chí khiến con cái có xu hướng hận cha mẹ và lên kế hoạch trả thù. Tình trạng này rất dễ xảy ra ở nhóm thanh thiếu niên đang có những thay đổi lớn về nhận thức và nhân cách.
Những người khác có xu hướng nhút nhát, sợ hãi và cảm thấy tự ti về bản thân. Vì không có ai giúp đỡ nên những suy nghĩ tiêu cực, độc hại ngày càng ăn sâu vào tâm hồn, khiến tâm hồn trẻ ngày càng đi vào con đường sai trái, lệch lạc. Lòng tự trọng của trẻ ngày càng bị hạ thấp dẫn đến trẻ có thể làm nhiều điều sai trái khi bị ai đó đe dọa hoặc lợi dụng điểm yếu của mình.
Trẻ em bị bạo hành tinh thần có nhiều nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý
Đây là một trong những vấn đề phổ biến nhất mà trẻ em bị lạm dụng tình cảm phải đối mặt. Việc tôi phải chịu đựng những lời mắng mỏ hàng ngày đã để lại những di chứng nặng nề trong tâm hồn tôi.
Trẻ có thể gặp ác mộng thường xuyên, luôn cảm thấy dư âm của những lời chê bai của cha mẹ, và lo lắng rằng cha mẹ sẽ không hài lòng hoặc không chấp nhận bất cứ điều gì chúng làm. Bản thân trẻ ngày càng mất niềm tin vào bản thân, cho rằng những gì người khác nói về mình là đúng và ngày càng tổn thương nhiều hơn.
Ngược đãi tinh thần trẻ em có thể gây ra nhiều vấn đề về tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu, ám ảnh sợ xã hội .. Trẻ ngày càng không muốn ra ngoài giao tiếp hay nói chuyện với ai, suốt ngày. Nhưng nếu ở nhà, phải nghe lời chê bai của cha mẹ, khiến con bạn trở nên cô đơn, lạc lõng, bơ vơ không biết đi đâu về đâu.
Một số em có xu hướng tự gây thương tích cho mình bằng cách cắt tay, giật tóc hoặc tự tử nếu không được phát hiện kịp thời.
Đặc biệt tình trạng này sẽ nghiêm trọng hơn nếu người bạo hành trẻ chính là cha mẹ. Ngay cả việc để con cái gặp vấn đề về tâm lý hay tự làm tổn thương bản thân không phải lúc nào cha mẹ cũng thay đổi được.
Vì bản chất của những bậc cha mẹ bạo hành con cái thường là tiêu cực, gia trưởng, luôn đúng, luôn áp đặt suy nghĩ của mình lên người khác. Họ không thể tin được rằng những gì mình nói ra lại có thể khiến con mình đau lòng đến mức tự tử, thậm chí còn giết hại, hành hạ con mình nhiều hơn vì dám có lỗi với mình.
Hiện nay, chưa có chế tài hay luật nào trừng phạt các bậc cha mẹ mắng mỏ, hành hạ tinh thần con cái khiến vấn nạn này tiếp tục diễn ra khắp nơi. Trẻ bị xâm hại tinh thần sẽ bị ảnh hưởng tâm lý nghiêm trọng, có tính cách kỳ quặc, luôn có xu hướng tiêu cực.
Một số trẻ có thể nảy sinh ý nghĩ thù hận, tìm cách trả thù hoặc thậm chí tìm cách làm như vậy. Nếu tình trạng này kéo dài suốt thời thơ ấu có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai
Nếu xâm hại về thể xác, những người xung quanh có thể tìm cách giúp đỡ trẻ và trừng phạt kẻ bạo hành, nhưng nếu chỉ qua lời nói thì rất khó giúp đỡ vì cha mẹ có thể nghĩ rằng trẻ hư phải chửi như vậy để dạy con.
Những đứa trẻ bị lạm dụng tình cảm trong thời thơ ấu, lớn lên với những lời mắng mỏ, tiêu cực có thể trở thành “phiên bản nâng cấp” của những người mà chúng từng có mối hận thù.
Hầu hết những hành vi bạo lực bằng lời nói hàng ngày thường khiến trẻ không còn tâm lý để học tập, có xu hướng bỏ học và tìm cách cai sớm. Vì đứa trẻ có tâm lý lệch lạc nên có thể dùng hành vi tâm lý của mình để bắt nạt người khác hoặc làm những công việc liên quan đến bạo lực.
Ở tuổi vị thành niên hoặc trưởng thành, trẻ em có thể rơi vào vòng pháp luật vì những hành động của mình.
Trẻ bị người khác bạo hành vẫn có thể cải thiện sớm hơn vì còn có gia đình, người thân, cha mẹ sẵn sàng đứng ra bảo vệ, giúp đỡ trẻ kịp thời. Nhưng nếu kẻ bạo hành là cha mẹ, đứa trẻ sẽ khó thoát khỏi nỗi đau khổ của chính mình nếu không tìm kiếm sự giúp đỡ của người khác.
Tuy nhiên, cũng có những em cố gắng học tập thật tốt để sớm thoát khỏi cảnh gia đình, trở thành người có tư tưởng, không giống cha, không mẹ. Những điều kiện này chỉ có thể được đáp ứng khi có cha mẹ đứng ra bênh vực, giúp đỡ, đồng hành cùng trẻ trong suốt những năm thơ ấu. Nếu cả cha và mẹ đều lạm dụng tình cảm đối với con cái, đứa trẻ rất khó thoát ra khỏi vòng đau khổ trong cuộc đời.
Trẻ em bị bạo hành tinh thần thường có kỹ năng giao tiếp kém
Đây cũng là tình trạng chung ở hầu hết trẻ em từng bị xâm hại tình cảm. Do bị nhiễm những thứ độc hại trong đầu, không được phép nói chuyện ở nhà nên tôi dần mất tự tin, khả năng giao tiếp kém ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Chẳng hạn, khi cô giáo hỏi điều gì, dù biết nhưng tôi không bao giờ dám giơ tay vì sợ sai, sợ bị bạn bè chế giễu, xúc phạm.
Chúng ta đều biết rằng kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng vô cùng quan trọng trong cuộc sống này, không chỉ ở hiện tại mà còn cả tương lai, dù ở bất cứ ngành nghề nào. Sự yếu kém về kỹ năng giao tiếp khiến trẻ khó phát triển bản thân một cách tốt nhất, luôn ở trong giới hạn an toàn của bản thân nên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng thành công.
Ngoài ra, một số trẻ còn có xu hướng dùng bạo lực thay cho lời nói, xúc phạm, chê bai hoặc đặt điều với người khác nếu không đạt được kết quả như mong muốn mà trẻ đã phải chịu đựng. Trẻ có thể kém kỹ năng giao tiếp khi trò chuyện trực tiếp, nhưng trên mạng xã hội, trẻ có thể trở thành một con người hoàn toàn khác, sẵn sàng chửi bới ai đó mà không có lý do chính đáng.
Vì mạng xã hội là ảo, không ai biết trẻ là ai nên trẻ có thể trút mọi giận hờn, bất bình lên người khác để thỏa mãn cảm xúc của mình.
Làm thế nào để giúp đỡ trẻ em bị bạo hành tinh thần
Việc giúp đỡ trẻ em bị lạm dụng tình cảm phụ thuộc vào việc kẻ xâm hại là ai, đó là người thân hay người ngoài gia đình, thông qua hình thức lạm dụng nào. Thực tế, nếu kẻ bạo hành là người ngoài thì tác động tâm lý sẽ nhẹ hơn rất nhiều vì vẫn còn cha mẹ ở bên giúp đỡ, yêu thương con cái.
Nhưng nếu kẻ xâm hại là người thân trong gia đình hoặc cha mẹ ruột thì thực sự rất khó, cần có sự can thiệp của các ban ngành liên quan. Nhưng trên hết, để giúp đỡ trẻ em bị xâm hại về tinh thần, trước hết cần có dũng khí đứng lên nói ra sự thật rằng mình đang bị ức hiếp, làm nhục dù đối tượng là ai.
Vì xâm hại tình cảm thường không có những dấu vết thể xác như khi trẻ bị bạo hành thể xác nên sẽ rất khó phát hiện nếu trẻ không tự nói ra. Vì vậy, để nhận được sự giúp đỡ, đặc biệt khi người bạo hành tình cảm là cha mẹ, đứa trẻ cần có can đảm để nói ra sự thật.
Nếu kẻ bạo hành tình cảm là người ngoài, hãy chia sẻ điều đó với cha mẹ của bạn, nếu là cha mẹ, hãy chia sẻ điều đó với những người mà bạn tin tưởng, chẳng hạn như ông bà, cô dì hoặc giáo viên.
Trong trường hợp cha mẹ quá tiêu cực, việc tìm cách tách con ra khỏi cha mẹ là điều vô cùng cần thiết để giúp cho sự phát triển bình thường sau này. Đối với những trường hợp khác thì có phần đơn giản hơn vì hiện nay đã có luật trừng trị tội nói xấu, xúc phạm danh dự người khác.
Một số trường hợp, trẻ cần được trị liệu tâm lý để giải phóng những điều tiêu cực, độc hại trong tâm hồn, hướng tới những điều tích cực và tìm lại chính mình. Trẻ nhỏ cần được sống một cuộc sống vô tư, hồn nhiên, không lo nghĩ nhiều, luôn tươi cười và các chuyên gia tâm lý sẽ là người giúp đỡ và đưa trẻ trở về đúng với lứa tuổi của mình.
Những biện pháp này cần được thực hiện càng sớm càng tốt để giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ, hình thành nhân cách và có một tương lai tốt đẹp hơn. Thực tế cho thấy, việc trẻ em bị bạo hành tinh thần diễn ra khá phổ biến hiện nay do nhiều yếu tố xung quanh tác động.
Gia đình và nhà trường cần có những biện pháp quan tâm đến trẻ hơn nữa, chăm lo đời sống tinh thần và thể chất cho trẻ nếu thấy trẻ có những biểu hiện bất thường về tâm lý. Hơn hết, việc bảo vệ trẻ em khỏi bị xâm hại về tinh thần hay thể chất là trách nhiệm của toàn xã hội, vì vậy, mỗi chúng ta cũng cần quan tâm hơn đến vấn đề này.
