Trẻ nhút nhát thiếu tự tin thường nhút nhát, không dám phát biểu trong lớp, có xu hướng chơi một mình, dễ bỏ cuộc và cũng có thể có biểu hiện thụt lùi trong học tập. Gia đình cần sớm tham gia vào việc hình thành nhân cách của trẻ, hỗ trợ sự phát triển tự nhiên của trẻ, đồng thời quan tâm hơn trong quá trình chăm sóc để khuyến khích trẻ tự tin thể hiện bản thân hơn.

Biểu hiện của trẻ nhút nhát thiếu tự tin

Trẻ nhỏ thường nhút nhát khi gặp người lớn nhưng khi đã quen sẽ nhanh chóng hòa đồng và chơi rất vui vẻ. Ngoài ra, trẻ nhỏ cũng rất hiếu động, thích hỏi nhiều thứ xung quanh để khám phá những điều mới lạ.

Tuy nhiên, nếu đứa trẻ có tính cách nhút nhát và thiếu tự tin, những người hướng nội thường sẽ có xu hướng ngược lại, luôn ỷ lại vào cha mẹ và không thích đặt câu hỏi, tìm tòi cái mới quá nhiều.

Những đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin thường rất nhạy cảm, thường bộc lộ nỗi buồn một cách trực tiếp và dễ cảm thấy mình là người thất bại nên ngày càng có xu hướng xa cách với mọi người. Gia đình cần nhận biết sớm những dấu hiệu này để có thể giúp đỡ và định hướng lại cho bé.

Một số dấu hiệu thường gặp ở trẻ thiếu tự tin và nhút nhát là:

Hay ngại ngùng khi gặp người lạ hoặc đến chỗ đông người
Thật khó để kết bạn mới ngay cả khi bạn thực sự muốn
Không muốn trải nghiệm hoặc thử thách mới vì sợ thất bại hoặc sợ bị người khác chế giễu
Không chủ động hỏi hoặc giơ tay phát biểu trong giờ học
Không thích nghe những phản hồi, thậm chí cả những lời khen ngợi vì họ có thể cho rằng điều đó không đúng sự thật
Lo lắng khi xung quanh có nhiều người
Trầm lặng, ít nói hơn các bạn cùng lứa tuổi
Có xu hướng đổ lỗi cho người khác, không dám nhận lỗi
Cảm xúc thay đổi dễ dàng, thường là buồn bã hoặc thất vọng
Thường lệ thuộc và phụ thuộc vào cha mẹ, không tự lập
Luôn so sánh mình với người khác, nhưng có xu hướng tự hạ mình xuống nhiều hơn
Coi trọng lời nói của người khác
Khả năng học tập có thể giảm
Có xu hướng bắt nạt bạn bè. Mọi người thường nghĩ rằng những người bắt nạt bạn bè của mình thường là những người tự làm nặng bản thân mình, nhưng trẻ em bắt nạt bạn bè giống như một cách mà chúng đang cố gắng thể hiện rằng chúng không nhút nhát và đồng thời gây sự chú ý từ người khác.
Thích kiểm soát người khác nếu ở trong một môi trường mà trẻ quen thuộc, chẳng hạn như ở nhà

Một số trẻ có thể rất quậy phá ở nhà nhưng khi ra ngoài lại tỏ ra vô cùng nhút nhát, nhút nhát, không dám nô đùa như bình thường. Dù thế nào thì dấu hiệu trẻ nhút nhát, thiếu tự tin cũng khá rõ ràng nên cha mẹ cần sớm tìm cách khắc phục.

Nguyên nhân khiến trẻ nhút nhát, thiếu tự tin

Không ai sinh ra đã nhút nhát hay thiếu tự tin, mà tất cả phụ thuộc vào lối sống của gia đình, cách giáo dục của cha mẹ, thầy cô hay nói chung là do tác động của môi trường xung quanh. Trong đó, ở nhà và ở trường là hai môi trường có tác động trực tiếp đến việc hình thành nhân cách, suy nghĩ của trẻ và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Gia đình quá bảo vệ

Việc gia đình quá bảo bọc, không cho trẻ tiếp xúc nhiều với thế giới bên ngoài sẽ khiến trẻ cảm thấy lạc lõng, bỡ ngỡ khi ra khỏi sự quan tâm chăm sóc hàng ngày của cha mẹ.

Ví dụ, bình thường mọi việc ăn uống, mặc quần áo trẻ em sẽ được bố mẹ giúp đỡ, nhưng khi đi học mẫu giáo, lớp 1, bạn có thể tự làm được, chỉ có điều trẻ không làm được nên bạn sẽ cảm thấy ngại và xấu hổ.

Một số cha mẹ vì quá thương con, không muốn con làm việc gì vì sợ nguy hiểm, luôn miệng nói “con không làm được thế này, thế kia nếu không có bố mẹ ở bên” khiến trẻ ngày càng thiếu tính tự lập.

Lâu dần, điều này khiến bé luôn nấn ná, ở trong cái vỏ quá an toàn từ bố mẹ nên thiếu kinh nghiệm sống. Khi phải đi học, con sẽ sợ hãi, nhút nhát, không dám làm gì vì không có bố mẹ hỗ trợ.

Ảnh hưởng từ tính cách của cha mẹ

Việc cha mẹ hoặc người tiếp xúc thường xuyên với bé nhất có tính cách hướng nội và cũng thuộc tuýp người nhút nhát điều này cũng ảnh hưởng đến tính cách của trẻ. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tính cách có yếu tố di truyền, nhưng thường sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ người tiếp xúc và chăm sóc bé hàng ngày.

Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp cha mẹ hướng nội nhưng con cái lại hướng ngoại vì còn chịu nhiều tác động khác từ môi trường xung quanh.

Tiếp xúc với công nghệ quá sớm

Ngày nay, do cuộc sống bận rộn, nhiều bậc cha mẹ thường dỗ dành con cái bằng cách cho trẻ xem điện thoại, máy tính quá sớm. Điều này không chỉ hình thành ở trẻ tính cách nhút nhát, thiếu tự tin mà còn gây ra rất nhiều ảnh hưởng xấu khác, trẻ chậm phát triển tư duy, yếu kỹ năng mềm

Thế giới ảo khiến trẻ ít tiếp xúc với mọi người xung quanh, nghiện điện thoại nên không muốn nói chuyện với mọi người. Tất nhiên, việc đến trường sẽ khiến con bạn cảm thấy xa lạ với thế giới thực, ngại kết bạn mới, nhút nhát, thiếu tự tin trong mọi vấn đề.

Trẻ nhút nhát thiếu tự tin do ảnh hưởng của những lời nói tiêu cực

Tâm lý của trẻ còn rất non nớt nên những lời nói tiêu cực, đe dọa có thể ám ảnh các em rất lâu. Việc trẻ phải nhận quá nhiều lời nói tiêu cực, chỉ trích thường xuyên sẽ khiến trẻ ngày càng thất vọng, không còn tin tưởng vào bản thân và muốn tạo khoảng cách với mọi người, không còn muốn biểu diễn như trước.

Ngay cả khi đứa trẻ biết câu trả lời chính xác, thì nỗi sợ bị sai vẫn luôn bị ràng buộc khiến trẻ không thể vượt ra khỏi vòng an toàn của mình.

Một số điều tiêu cực ảnh hưởng đến tâm lý nhút nhát, thiếu tự tin của trẻ như:

Bị bố mẹ la mắng khi làm điều gì đó không tốt
Cha mẹ không nhận ra khả năng của trẻ, chẳng hạn luôn nói “Con không làm được việc này”; “Con kém quá” .. Những lời nói của cha mẹ luôn có sức ảnh hưởng lớn đến tâm hồn trẻ thơ, khiến chúng cảm thấy không được yêu thương, buồn bã và tự ti.
Cha mẹ thường so sánh thành tích của con mình với những người khác
Bị giáo viên phê bình hoặc so sánh trong lớp
Bị bạn bè chế giễu, trêu chọc nhiều lần khiến trẻ sợ sai, sợ thất bại và sẽ bị trêu chọc nhiều lần nữa.
Gia đình sử dụng biện pháp đe dọa để bảo vệ trẻ không bị tiếp xúc với những thứ nguy hiểm như “ông ba bị”, “con hổ” .. Tất nhiên, điều này là có ý tốt, nhưng nếu làm quá sẽ khiến trẻ bị ám ảnh tâm lý và càng nhút nhát, sợ hãi.
Trẻ bị bắt nạt, bạo lực học đường cũng là nguyên nhân khiến trẻ ngày càng trở nên nhút nhát hơn với thế giới xung quanh

Trẻ em mặc cảm về bản thân

Trẻ có thành tích học tập kém cũng có thể liên quan đến việc hình thành tính cách nhút nhát, nhút nhát và không an toàn của trẻ. Bên cạnh đó, những đứa trẻ có hoàn cảnh gia đình nghèo khó, không được xinh xắn, đáng yêu như những đứa trẻ khác, không có quần áo đẹp, mới cũng có thể hình thành mặc cảm, thiếu tự tin. Trẻ nhỏ thường có tâm lý so sánh mình với người khác, khi cảm thấy mình không giống các bạn sẽ dễ tự ti.

Ngoài ra, những trẻ quá béo, quá gầy, quá còi cọc cũng rất dễ sinh tâm lý tự ti với bạn bè xung quanh, hay bị bạn bè trêu chọc, bắt nạt. Điều này sẽ hình thành suy nghĩ cố gắng tránh càng nhiều càng tốt, vì vậy bé sẽ cố gắng hạn chế bộc lộ bản thân, sống lặng lẽ và khép kín hơn.

Trẻ nhút nhát thiếu tự tin và ảnh hưởng của nó

Sự tự tin luôn đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với bất kỳ ai, dù là trẻ nhỏ hay người lớn. Trẻ nhỏ rất thích được khen ngợi, thích khám phá những điều mới lạ xung quanh, nhưng sự nhút nhát và tự tin giống như một cánh cửa bị khóa chặt, ngăn cách chúng với thế giới tươi đẹp bên ngoài.

Trẻ quá nhút nhát, thiếu tự tin cũng sẽ kém kỹ năng giao tiếp và kỹ năng mềm, khiến trẻ ngày càng sống khép kín, ít bạn bè và ít chịu chia sẻ với ai. Trẻ sơ sinh thường cảm thấy cô đơn vì không tìm được ai để chia sẻ. Mặt khác, trẻ thường cảm thấy ghen tị với mọi người, đặc biệt là khi cha mẹ thường so sánh chúng với những người khác.

Khi trẻ thiếu tự tin, trẻ cũng sẽ ngại khám phá những điều mới vì sợ người khác chê bai hay đánh giá mình, học lực thường không quá nổi trội. Trong một môi trường khi bạn quá nhợt nhạt, bạn rất dễ bị bắt nạt.

Có thể thấy, các em thường xuyên bị bạo lực học đường rất nhút nhát, thiếu tự tin. Những đứa trẻ bị bắt nạt cũng thường không dám lên tiếng, khiến thể chất và tâm lý ngày càng trầm trọng hơn.

Sự nhút nhát và thiếu tự tin khiến trẻ bị mắc kẹt trong vùng an toàn, không thể phát triển bản thân cũng như không tiến gần hơn đến ước mơ của mình, cho dù trẻ có tài năng.

Ở lứa tuổi học đường, môi trường để trẻ sống và phát triển các kỹ năng còn rất hạn hẹp, nhưng khi lớn hơn vẫn không cải thiện được tình trạng này, chúng sẽ ngày càng trở nên nhỏ bé và mai một. Thế giới ngoài kia quá rộng lớn, sự nhút nhát sẽ cản bước chân bé khi bước ra thế giới.

Cách cải thiện tính nhút nhát và thiếu tự tin của trẻ

Gia đình có vai trò vô cùng quan trọng trong việc thay đổi suy nghĩ và tính cách, giúp trẻ mạnh dạn và tự tin hơn vào bản thân. Tuy nhiên, trước tiên gia đình nên dành thời gian để tìm hiểu nguyên nhân vì sao bé lại rút ti, từ đó có cách xử lý phù hợp hơn khi gặp trường hợp này.

Dành nhiều lời khen ngợi cho bé

Trẻ nhỏ luôn thích được khen, vì vậy chúng luôn cố gắng để bố mẹ công nhận và dành nhiều lời khen hơn. Với một đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin, ban đầu có thể có xu hướng từ chối lời khen ngợi, không thích nhưng thực tế thì trẻ vẫn rất thích thú.

Vì vậy, khi con đã hoàn thành tốt một việc gì đó, cha mẹ hãy dành cho con những lời khen ngợi chân thành và những phần thưởng để tạo động lực cho con cố gắng hơn.

Tuy nhiên, cha mẹ không nên khen ngợi trẻ một cách thái quá có thể khiến trẻ mất lòng tin hoặc hình thành tâm lý trái ngược. Cha mẹ có thể nói những câu như “Hôm nay con đã làm rất tốt, tiếp tục làm tốt”, “Mẹ tự hào về con”…

Ngoài ra, đừng quên nói với mọi người tình yêu thương mỗi ngày, hãy luôn nói với họ. Tôi biết rằng tôi tin tưởng bạn. Khi con nhút nhát, tự ti, cha mẹ không nên tạo áp lực quá lớn cho con, ép con phải đạt điểm cao, thúc giục con cố gắng.

Hãy tạo cho trẻ cảm giác an toàn và thoải mái trong chính ngôi nhà của mình, cho trẻ biết rằng bố mẹ luôn yêu thương và tin tưởng trẻ, điều này sẽ khiến trẻ ý thức được rằng mình phải cố gắng nhiều hơn nữa.

Thay đổi cách giáo dục

Gia đình luôn có ảnh hưởng lớn đến trẻ trong cách suy nghĩ, cách nói chuyện hay xu hướng tính cách. Vì vậy, cần hết sức lưu ý trong cách ăn nói, dùng từ để tránh bị ảnh hưởng bởi những điều không hay. Tuyệt đối không sử dụng những câu nói có ý so sánh người khác, chẳng hạn như “tại sao con được 9 điểm A mà con chỉ được 8 điểm” hoặc “tại sao con xấu quá, con làm bố mẹ thất vọng”.

Với những tình huống mới, cha mẹ nên để trẻ tự xử lý để làm quen, đừng quá bảo bọc trẻ. Ví dụ, khi gặp một người quen, thay vì nói “Tôi rất ngại, tôi không dám trả lời”, thay vì nói “Tôi rất ngại, tôi không dám trả lời”, bạn có thể dạy bạn trẻ biết chào hỏi, đối đáp với người lớn như thế nào để trẻ dạn dĩ hơn. Tương tự với những tình huống khác, hãy để con bạn dần dần học cách tự lập hơn, nhưng vẫn đảm bảo mọi thứ trong tầm kiểm soát của cha mẹ.

Hãy dạy con bạn cách xin lỗi và cảm ơn ngay từ khi còn nhỏ. Biết nhận lỗi về mình, thành thật cũng cho thấy anh ấy là người bản lĩnh và tự tin, đừng để anh ấy che giấu sai lầm. Cha mẹ tuyệt đối không nên bao biện cho con bằng những câu như “Con còn nhỏ, con chưa biết gì” sẽ khiến trẻ ngày càng trở nên uể oải, sống trong vòng tay bao bọc quá mức sẽ không thể phát triển được.

Nhờ sự giúp đỡ của các giáo viên

Khi trẻ đến tuổi đi học, trường học cũng là nơi trẻ tiếp xúc hàng ngày nên cha mẹ có thể nhờ đến sự trợ giúp của giáo viên để cải thiện tình trạng trẻ quá nhút nhát, thiếu tự tin.

Thường thì trẻ sẽ ít khi giơ tay phát biểu dù đã biết câu trả lời hoặc đã tìm hiểu kỹ càng và không chịu đặt câu hỏi dù không hiểu. Gia đình có thể yêu cầu giáo viên quan tâm đến con hơn bằng cách gọi con phát biểu hoặc yêu cầu làm việc của mình.

Khi trẻ trả lời đúng và nhận được sự khen ngợi của cô giáo, bạn bè của trẻ sẽ dần hình thành hứng thú muốn được ghi nhận và cố gắng hơn.

Trường hợp trẻ trả lời sai, bị bạn bè trêu chọc, cần có sự hỗ trợ của giáo viên để giải tỏa tâm lý ngại ngùng cho trẻ. Tuy nhiên, sau một vài lần, trẻ sẽ quen dần và không quá sợ hãi khi đứng lên trả bài. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn cần một giáo viên thực sự có tâm để hỗ trợ trẻ.

Cho con tham gia các lớp kỹ năng mềm

Hiện nay, có rất nhiều lớp học kỹ năng mềm được tổ chức nhằm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin phát triển và thể hiện bản thân thông qua các trò chơi hay hoạt động ngoài trời.

Các bậc phụ huynh nếu có thể nên cho con em mình tham gia các lớp học này để rèn luyện cho con em mình những kỹ năng mềm cần thiết như cách kết bạn, cách giao tiếp, cách thuyết trình…Đây đều là những kỹ năng thực sự cần thiết trong cuộc sống.

Ngoài ra, bố mẹ cũng có thể khuyến khích con tham gia các hoạt động tập thể như chương trình ca hát tại nhà thiếu nhi, các hoạt động ở trường cũng có thể rèn luyện cho trẻ tính mạnh dạn hơn. Hãy trò chuyện và quan sát bé nhiều hơn để hướng dẫn bé phát huy những điểm mạnh nhất của mình, để bé ít ra cũng có thể tự tin vào thế mạnh của mình.

Nhìn chung, từ một đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin để giúp trẻ mạnh dạn hơn thực sự là một quá trình dài đòi hỏi cha mẹ phải kiên trì hơn mỗi ngày. Mỗi gia đình cũng cần thay đổi thói quen chăm sóc, giáo dục trẻ hàng ngày, khuyến khích con cái tự tin phát triển bản thân để đến gần hơn với ước mơ của chính mình.