Mục đích chính khi áp dụng trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ là hỗ trợ khả năng giao tiếp, truyền đạt và tiếp nhận thông tin từ mọi người. Đây là một trong những hoạt động đầu tiên vô cùng quan trọng để trẻ tự kỷ từng bước hòa nhập với cuộc sống và phát triển các cơ quan nhận thức khác tốt hơn.
Vai trò của trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ
Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết của trẻ tự kỷ là chậm nói và rối loạn ngôn ngữ. Riêng trẻ mắc hội chứng Asperger vẫn có thể nói chuyện đơn giản nhưng ngôn ngữ còn rất hạn chế, chưa thể diễn đạt được thông tin. Điều này khiến trẻ khó tiếp nhận giao tiếp, truyền đạt ý tưởng hoặc tiếp nhận thông tin từ người khác. Khi cha mẹ không thể hiểu người khác muốn gì, cha mẹ cũng rất khó dạy con học ở trường hay các kỹ năng xã hội cần thiết khác.
Theo các bác sĩ, việc truyền đạt những chỉ dẫn để trẻ biết nói trong giai đoạn đầu sẽ tác động rất tốt đến tương lai của trẻ. Vì vậy, các phương pháp trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ hầu như sẽ luôn được áp dụng đầu tiên khi điều trị cho những người mắc hội chứng này. Việc áp dụng các phương pháp này cần được chú trọng hơn, điều trị theo lịch trình với bác sĩ chuyên khoa thường sẽ mang lại nhiều kết quả tốt cho trẻ.
Mục tiêu chính của trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ là tăng cường khả năng giao tiếp, tương tác xã hội và giao tiếp. Khi bé đã bộc lộ rõ ý mình, hiểu người khác nói gì thì cũng dần dần nâng cao nhận thức, hạn chế xảy ra tình trạng kích động hoặc la hét quá mức. Thống kê cho thấy, trẻ em được trị liệu ngôn ngữ khi còn nhỏ có khả năng hòa nhập cộng đồng tốt hơn, có thể nâng cao tính độc lập và tự chăm sóc bản thân khi trưởng thành.
Thời điểm bắt đầu trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ là từ 12 đến 36 tháng tuổi, nói chung là càng sớm càng tốt. Việc điều trị có thể kéo dài vài tháng hoặc vài năm tùy thuộc vào mức độ giao tiếp và khả năng tiếp thu của trẻ. Gia đình nên đưa trẻ đến các cơ sở chuyên khoa dành cho trẻ tự kỷ để được chăm sóc và điều trị phù hợp nhất.
Tuy nhiên, trong thực tế, đã có thời gian liệu pháp ngôn ngữ không được đánh giá cao trong điều trị bệnh nhân tự kỷ. Do đó, lộ trình điều trị cho bệnh nhân tự kỷ cũng bị đơn giản hóa và không mang lại sự cải thiện cho bệnh nhân. Chỉ khi Tổ chức Y tế Australia hợp tác trực tiếp với Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch trong việc đào tạo kỹ thuật viên âm ngữ trị liệu và đưa vào thực hiện, mang lại hiệu quả tốt thì phương pháp này mới được chấp nhận. nhiều ứng dụng hơn.
Phương pháp trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ được sử dụng rộng rãi
Trên thực tế, nhiều bậc cha mẹ có con mắc chứng tự kỷ thường suy sụp tâm lý hoặc cố gắng tự điều trị tại nhà thay vì gửi con đến các môi trường giáo dục chuyên biệt hoặc bệnh viện dành cho trẻ tự kỷ. Tình trạng này sẽ khiến nhận thức của trẻ giảm sút, có thể quên quà tặng của chính mình, không thể giao tiếp hay thể hiện được ý muốn của mình nên rất dễ bị kích động. Trẻ em trong độ tuổi đi học để được điều trị thường mất nhiều thời gian và còn gặp nhiều khó khăn khác.
Tùy vào mức độ tiếp nhận, khả năng ngôn ngữ và giao tiếp hiện tại mà bác sĩ sẽ cân nhắc và đưa ra phương pháp, lộ trình điều trị phù hợp. Trong số các phương pháp đang được sử dụng nhiều hiện nay bao gồm
Liệu pháp PROMPT
Các nghiên cứu cho thấy khoảng 65% trẻ tự kỷ mắc hội chứng Apraxia. Đây là một dạng rối loạn ngôn ngữ vận động với các biểu hiện chính như chậm nói, khó kết hợp âm thanh hoặc chuyển từ âm này sang âm khác; Lời nói khó hiểu và ngôn ngữ cũng rất hạn chế và kém về nhận thức và các chức năng vận động tinh khác.
Để cải thiện hội chứng Apraxia nói riêng hay chứng tự kỷ nói chung, các bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp PROMPT (tái tạo âm thanh giọng nói) trong liệu pháp ngôn ngữ.
Theo đó, cách tiếp cận này sẽ sử dụng các kỹ thuật chuyên biệt để phát triển khả năng kiểm soát vận động cần thiết hoặc các cử động cơ miệng cũng như loại bỏ các chuyển động cơ không phù hợp bằng cách gợi ý các dấu hiệu cảm ứng ở miệng. môi, lưỡi, hàm của bé. Qua đó giúp bé có thể cảm nhận được vị trí của lưỡi, môi, răng khi phát âm một từ và kiểm soát nó một cách tốt hơn.
Giao tiếp tăng cường và thay thế (AAC)
Giao tiếp tăng cường và thay thế (AAC) cũng là một phương pháp trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ được sử dụng rộng rãi nhằm hỗ trợ kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp cho bệnh nhân. Phương pháp này được coi là hiệu quả đối với những người không nói được, khó giao tiếp hoặc tiếp nhận thông tin từ người khác. ACC có thể hỗ trợ trẻ có thể giao tiếp bằng nhiều cách khác nhau, có thể sử dụng các công cụ trợ giúp.
Hiện có hai loại hệ thống AAC được sử dụng trong trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ
- Hệ thống không trợ giúp: tập trung vào việc triển khai ngôn ngữ thông qua ngôn ngữ cơ thể và cử chỉ để giúp trẻ tăng cường khả năng giao tiếp và có thể truyền đạt mong muốn của mình
- Hệ thống cần hỗ trợ: phương pháp này sẽ yêu cầu một số công cụ và thiết bị hỗ trợ trong quá trình điều trị như máy tính, máy tính bảng, sách, hoặc tránh để minh họa, giúp bé hiểu người khác đang muốn gì. nói và trả lời các câu hỏi đơn giản. Một số nghiên cứu đã liên kết IQ với các công cụ hỗ trợ giao tiếp, điều này giải thích chính xác lý do tại sao trẻ tự kỷ lại dễ tiếp thu giao tiếp bằng hình ảnh.
Ưu điểm của ACC là giúp trẻ học ngôn ngữ mới, có khả năng hiểu ngôn ngữ và nhớ lâu hơn. Ví dụ, khi học từ quả táo qua hình ảnh, khi bố mẹ hỏi lại, trẻ có thể nhìn ngay vào quả táo và chỉ ra một cách dễ dàng. Bé cũng giảm bớt căng thẳng so với việc chỉ ghi nhớ thông tin, từ đó giao tiếp với bố mẹ dễ dàng hơn.
Một số phụ huynh thường lo lắng rằng việc áp dụng ACC sẽ phá hủy khả năng nói tự nhiên của con họ, nhưng điều này không đúng. Ngược lại, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ACC không phá hủy giọng nói tự nhiên, mà hỗ trợ sự phát triển của giọng nói tự nhiên tốt hơn.
Tuy nhiên, một vấn đề khác mà các bậc cha mẹ cần lưu ý nếu áp dụng các ACC có hệ thống hỗ trợ là trẻ rất dễ bị nghiện các thiết bị công nghệ nếu lạm dụng quá mức. Cha mẹ chỉ nên áp dụng các biện pháp này trong một thời gian nhất định, tránh để trẻ nghịch điện thoại một mình khiến trẻ chỉ muốn nghịch các thiết bị này mà không chịu nói chuyện với bố mẹ.
Một số lưu ý trong trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ
Các phác đồ trị liệu ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ rất phức tạp với nhiều vấn đề nan giải mà nếu không nghiên cứu sâu, chúng ta sẽ khó nhận ra. Hiện nay, có rất ít bác sĩ, chuyên gia chuyên về âm ngữ trị liệu mà chỉ áp dụng các phương pháp điều trị truyền thống, dẫn đến khả năng phục hồi chức năng và hòa nhập cộng đồng thấp hơn. thông thường.
Một nhược điểm mà các gia đình cần lưu ý là nếu chỉ tập trung phát triển ngôn ngữ có thể khiến trẻ trở nên thụ động hơn, không thể kiểm soát hoàn toàn chứng rối loạn tăng động giảm chú ý hoặc các hành vi kích thích. Vì tự kỷ là một rối loạn phát triển lan tỏa, cần phải thực hiện song song nhiều mặt, không nên chỉ tập trung vào một khía cạnh có thể khiến trẻ kém cỏi về những mặt khác mà có khi là cả năng khiếu bẩm sinh. Những lần sinh khác không đủ bù đắp.
Tốt nhất các bậc phụ huynh nên ưu tiên cho con em mình đến các cơ sở điều trị chuyên biệt cho trẻ tự kỷ để được các chuyên gia hỗ trợ. Gia đình cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ trong suốt quá trình điều trị để đạt kết quả tốt nhất. Trẻ tự kỷ cũng nên học ở những cơ sở chuyên biệt để có thể được chăm sóc và theo kịp việc học của mình. Tránh cho con học ở các trường bình thường có thể khiến con bạn bị tụt hậu so với các bạn, không theo kịp bài vở và dễ bị cô lập do những hành vi và ngôn ngữ không bình thường.
Liệu pháp ngôn ngữ cho trẻ tự kỷ và các phương pháp điều trị khác nói chung cần được thực hiện càng sớm càng tốt. Cha mẹ cũng nên tham gia các buổi trị liệu, các lớp học dành cho cha mẹ có con tự kỷ để được hỗ trợ chăm sóc tại nhà hiệu quả hơn. Gia đình cần thực sự kiên trì điều trị để giúp con em mình nhanh chóng hòa nhập cộng đồng và phát triển theo hướng tốt nhất.
